Vahbouxbien: Denjciz guek raeuz miz 3000 lai bi lizsij, soqliengh lairaeuh, lai cungj lai yiengh, neiyungz fungfouq, de geiqlwnh ciuhdaih roengzdaeuj gyoengqvunz youq cwngci、 ginghci、vwnzva daengj gak fuengmienh aeundaej gij cingzcik haenx, dwg gij rizroen caeuq coengmingz dijbauj Cunghvaz Minzcuz, engq dwg gij dijbauj vwnzmingz vunzloih daengx seiqgyaiq liux. Denjciz Gvangjsih dwg denjciz guek raeuz ndawde faenh ndeu, 2021 nienz 6 nyied, Bungz Swjlungz、Veiz Yuzcu raiz bonj saw《Denjciz Gvangjsih》haenx okbanj fathengz, ndaw saw daj goek daengz neix lwnhgangj gij denjciz Bouxgun、minzcuz vunz noix Gvangjsih liux. Vihliux hawj daihgya rox gij vwnzva ndeiraeuh minzcuz vunz noix Gvangjsih, bouxbien yaek laebdaeb daj 《Denjciz Gvangjsih》genjaeu mbangj sawgeq minzcuz vunz noix bienhoiz hawj daihgya yawj. Aenvih mbangj cih sawgeq gig hoj cazcam, mwh bienhoiz rox miz loengloek, cingj daihgya yienzliengh.
Daj ciuhgeq daeuj, gungh miz Cuengh、Gun、Myauz、 Yauz、Dung、Mulauj、Mauznanz、Gingh、Veiz、Yiz、Suij、Gwzlauj daengj 12 aen minzcuz ciuhdaih youq Gvangjsih youq, caezgya doxndiep doxgyaez, haenqrengz cauh gwn cauh daenj, caemhcaiq cauh’ok gij minzcuz vwnzva ndeiraeuh. Youq Gvangjsih, cawz Bouxgun caeuq Veizcuz yungh Vahgun le, minzcuz wnq cungj miz vah bonjfaenh, mbangj minzcuz ciuhgeq lij cauh sawcih swhgeij dem. Seizneix, Gvangjsih miz 4 cungj sawgeq minzcuz vunz noix ndaej daengz yozsuzgai goengnyinh: Sawndip Bouxcuengh、 Sawnanz Ginghcuz、 Yizcuz Yizvwnz、 Suijcuz Suijsuh. Seiq cungj sawgeq neix seizneix cijmiz Sawndip lij miz mbangj vunz sawjyungh. Linghvaih, Mauznanzcuz hix miz cungj sawdoj ndeu, vunz de dawz daeuj geiq sawging caeuq fwen, hoeng gij sawcih neix soqliengh gig noix, boux sawj hix gig noix.
Sawndip Bouxcuengh
Sawndip dwg aeu Sawgun guh giekdaej cauh okdaeuj. Sawndip ceiq caeux raen miz youq gunghyenz 682 nienz gwnz rindeu Dangzdai 《Haenh Ranz Hung Loeg Hab Maenhcwd (六合坚固大宅颂)》 caeuq gwnz rin- deu 697 nienz 《Bei Cicwngz(智城碑)》Sanglinz Yen, doeklaeng Sungdai bonj saw《Bien Geiqloeg》(gienj laeng) Cangh Coz raiz haenx ndawde gawjlaeh dwen daengz Saw- ndip, Sungdai bonj《Yizhwngz Ci Ranghdieg Gvei (桂海虞衡志)》 Fan Cwngzda raiz、bonj 《Lawh Dap Lingjnamz(岭外代答)》 Couh Gifeih raiz, caeuq mbangj deihfuengci doiq Sawndip cungj miz haemq lai geiqloeg. Gaengawq gij neix, yozsuzgai itbuen nyinh- naeuz Sawndip dwg youq Dangzdai cauh okdaeuj, daengz Sungdai hwng yungh hwnj- daeuj. De dwg bouxroxsaw Bouxcuengh hag gij cauh cih fuengfap Sawgun, giethab gij daegdiemj sing’yaem Vahcuengh, gemj bae roxnaeuz demgya mbiengj swix mbiengj gvaz、mbiengj gwnz mbiengj laj cih Sawgun le cujhab baenz cih saw, lumj dawz mbiengj yiengh “人”caeuq mbiengj sing “云”hab baenz “伝”,cih neix dwg cih “vunz”; mbiengj yiengh “天”caeuq mbiengj sing “云”hab baenz “公式”, dwg cih “mbwn”; mbiengj sing “那” caeuq mbiengj yiengh “田” habbaenz “公式”, dwg cih “naz”, daengjdaengj. Sawndip dwg goengmo、goengsae、goengdauh、cangh- fwen Bouxcuengh sawjyungh lai, gyoengqde dawz daeuj cau sawging, doq fwen, geiqloeg mbawheiq、betcih、fuengyw、deu bei、deih- mingz daengj, seizneix lij miz vunz sawjyungh.
(caengz sat)