1
“Mwngz guh ndaej hwnj!” Coenz vah neix eiqei dwg “mwngz guhhek!”. Aenbaez, mwh gyoengqde raeb aeu ien ndaw fwngz gou, cungj baenzneix naeuz.
Mbangjbaez gou ngamq daengz bakmbanj, mwh aeu cuengci roengz, yawjraen bouxgeq naj ngawzngwd byaij youq henz roen. Daengx ci dongx de, cam:“Yaek bae gizlawz?” Baeznaengz seizneix, de couh cimyawj gou yaep ndeu, mwh rox dwg gou, cij naeuz:“Yienzlaiz dwg mwngz ha!Gou mbouj miz saeh, okdaeuj byaijbyaij.” Raeb aeu ien ndaw fwngz gou, gangj geij coenz le, lij naeuz baenzneix coenz ndeu:“Youh ndaej yw mbwq lo.”
Gyoengqde gizsaed hix mbouj cit ien. Gou dwg naeuz, gyoengqde bingzciengz mbouj gag mbon cienz bae cawx ien cit, gyoengqde dan cit gij ien bouxwnq faen. Doenghgij bouxgeq neix, godog lumj diuz dem diuz fiengz yaek naeuh nei, mwh gyoengqde boux dog youq roen mbanj byaij, ciengzseiz dwg naj youlili, aenvih de mbouj rox bae gizlawz, hix mbouj rox yaek bae guh maz, de dan okdaeuj byaijbyaij, byaijbyaij le, danghnaeuz mbwn caengz laep, youh caiq byaijbyaij.
Hainduj, gou aeu “bae Myauganj” heuhguh dauq ranz, doeklaeng, gou aeu dauq ranz heuhguh “bae Myauganj”. Dieg doxdoengz, dwg Myauganj, hix dwg ranzcoj gou, sim baenzneix bienq, dwg aenvih gou youq ranzcoj bungz daengz gij vunz caeuq saeh bienq lo.
Gou baeznaengz dauqbae, cungj bungz mbangj bouxgeq naj ngawzngwd. Doenghgij bouxgeq neix, cawzle bohmeh gou, couhdwg auhung aungeih caeuq naxsam gou, gizyawz couhdwg bouxgeq ranz bannomj gvaq gou. Gyoengqde mbangjbaez youq roen mbanj byaij, mbangjbaez geij boux caez naengh youq gyanghongh bouq gai doxgaiq ranz Leiz. Gou faen ien gyoengqde le, byaij bae coh ranz, gyoengqde guhhek le, lij naeuz:“Boh mwngz seizneix aiq lij youq gwnz bya, de cungj youq ndwi mbouj baenz.”
Daxboh gou caen youq ndwi mbouj baenz, de cungj gaem diuz cag ndeu caeuq fag fouj ndeu hwnj bya bae, raen faex hawq couh raemj, cug gwed dauq ranz. De hwnj bya, yaek benz haujlai mbaek laerin、laenamh, de mbouj hemq gyaeujhoq in, hoeng de baez daengz ndaw singz, benz haj caengz laeuz daengz ranz gou, couh naeuz:“Aen ranz neix lumj youq gwnzmbwn guh nei, ga cungj byaij goenq lo.”
Daxboh daj ndaw singz “deuz” dauq ranzcoj, lwnh beixnuengx baengzyoux, naeuz mbouj caiq bae singz. Mbouj miz banhfap, gou cijndei hix “soengq” daxmeh dauqbae, hawj bohmeh song boux caezyouq, ndeirwix miz vunz doxbuenx. Bohmeh youq lajmbanj, gou caeuq dahnuengx daih couh aeu ciengzseiz bae lajmbanj, mbangjbaez aen singhgiz baez, mbangjbaez song aen singhgiz baez. Daj “dauq ranz” daengz “bae Myauganj”, dou dan miz aen muzdiz ndeu, couhdwg yawj bohmeh.
“Mwngz gaej yawjsiuj doenghgij bouxgeq ndaw mbanj neix, daengxngoenz lumj hoenz mbouj youq ndang nei, mwh ram faex danghnaeuz bouxcoz mbouj youq, gyoengqde lij bae sawq ram ndaej.” Daxboh naeuz “doenghgij bouxgeq neix”, hix baugvat de bonjfaenh. Hoeng gou coengzlaiz mbouj raen daxboh ram faex gvaq, couh suenq mwh de lij coz, hanzgangq hix mbouj hwnj mbaq gvaq. Daxmeh gou ciengzseiz ienq de:“Rengz mwngz bengz lai, mwngz coglaeng dai le, cijndaej bonjfaenh gag byaij hwnj bya bae!” Daxmeh gizsaed dwg ienq gou, naeuz gou dauq daengz ndaw mbanj, cungj lumj bouxhek nei, ranz bouxwnq miz saeh, gou cungj mbouj haengj bae bang, danghnaeuz coglaeng bohmeh gvaqseiq, baenz ranz baenz ranz bae gouz vunz ram bouxwnq hix mbouj itdingh ei.
“Vunz cungj dai lo, lij yawj ndaej raen?” Daxboh sikhaek guhriu naeuz,“danghnaeuz mbouj ndaej, dai gaxgonq, benz daengz diegmoh bae gonq.”
Daxmeh gou ndaq de mbouj rox gangj vah, naeuz:“Lumj mwngz vunz baenzneix, mbouj miz swhgwz dai.”
Youq ranzcoj, daxboh mbouj nyinh de gaenq geq gvaq, ngoenznaengz cawzle hwnj bya dwkfwnz, lij caux feiz cawj mokmou, muh gienghduh guh daeuhfouhgwd. Ndaw mbanj bouxwnq hix ciengx mou, hoeng ciengx lujlaj lai, ndwenlab gaj mou, couh gaj guhyiengh ndwi; ndaw mbanj bouxwnq hix ndaem duhnaz, hoeng dingzlai cungj gik bae leix, mbangjbaez duhnaz naeuh youq naz hix mbouj bae sou, mbangjbaez sou le hix cuengq gokciengz ndaw ranz hawj naeuh ndwi. Daxboh gwn nohmou, dwg gwn gij noh laeng mou youh biz youh na haenx, gwn dwk bak youzyedyed; gwn daeuhfouhgwd, hausagsag seuqswdswd, aeu roengz ndaw dangq byaeksoemj bae cawj, baenzgwn raixcaix. Ndaw mbanj bouxwnq gwn nohmou, hix dwg dan ndaej gwn ndwi, mbangjbaez, gyoengqde dwg gwn gemq; ndaw mbanj bouxwnq ca mbouj geijlai mbouj gwn daeuhfouhgwd, danghnaeuz duhnaz mbouj naeuh, gyoengqde couh aeu bae haw gai, vuenh cienz cawx gyu cawx ciengqyouz, ndaw mbanj bouxwnq nyinh de gaenq geq lo, gyoengqde raeb aeu ien ndaw fwngz gou, gvaqlaeng, cungj naeuz:“Yawj yiengh haemq vaiq couh yaek deng ram hwnj bya bae lo.”(1)
1
“你搞得起!”这句话的意思是“您客气!”。通常,他们从我手中接过香烟的时候,都会这么说。
有时候我刚到村口,摇下车窗玻璃时,会看见神情呆滞的老人走在路边。停车与他打招呼,问:“要去哪里?”每当这时,他会盯着我看一会儿,待反应过来是我的时候,才说:“原来是你啊!我没什么事,出来走走。”从我手中接了烟,客套过后,还会说这么一句:“又打牙祭了。”
他们其实也不抽烟。我说的是,他们一般不会自己掏钱买烟抽,他们只抽别人给的烟。那些老人,孤独得像一根根快要腐烂的稻草,当他们中的某个人形单影只走在村路上的时候,往往神色恓惶,因为他不确定要去什么地方,也不确定要去干什么,他只是出来走走,走走后,如果天还亮着,就再走走。
最先,我把“到庙坎去”称为回家,后来,我把回家称为“到庙坎去”。目的地是一样的,是庙坎,也是我的老家。心境之所以发生了变化,是因为我在老家庙坎遇到的人和事发生了变化。
我每次回去,都会遇到一些神情呆滞的老人。那些老人,除了我的父亲母亲,便是我的大叔二叔和三舅,其余的都是辈分低过我的所谓“长房”家的老年人。他们有时候行走在村路上,有时候三三两两枯坐在雷家小卖部的院坝里。我给他们递完烟,朝家里走,他们客套过后,会说:“你老爹现在可能还在山上,他总是闲不下来。”
我父亲的确闲不下来,他总是拿一根草绳和一把斧子到山上去,看见枯朽的树木就砍断,捆了背着回家。他去山上,要爬很多级石梯子、土梯子,他没说膝盖疼,但他一到了城里,爬五层楼到我的家里去,就会说:“这房子跟修在天上没什么区别,脚都走断了。”
父亲从城里“逃”回老家,在亲戚朋友间放信,说再也不进城。没办法,我只好把母亲也“遣送”回去,让父母两人住在一起,好歹有个照应。父母在乡下,我和幺妹就必须时时跑乡下,有时候一周一次,有时候两周一次。从“回家”到“到庙坎去”,我们都只有一个目的,就是看望父母。
“你别小看村里的这些老头,成天像丢了魂似的,抬丧的时候如果年轻人不在,他们还可以试一肩膀。”父亲说的“这些老头”,也包括他自己。但我从来没见过父亲抬丧,就算他还年轻的时候,也没有把肩膀放到龙杆下去过。我母亲常常埋怨他:“你那力气金贵得很,你以后死了,只能是自己把自己抬到山上去!”母亲其实是在埋怨我,说我回到村里,总像个客人一样,别人家的大物小事,我都不肯去帮忙,要是以后爹妈过世,挨家挨户求人抬丧人家也未必愿意。
“人都死了,还看得见?”父亲随即又打起哈哈来,“不行的话,死之前,先爬到坟墓里去。”
我母亲骂他说不了人话,说:“像你这样的人,没有资格去死。”
在老家,父亲并没有承认他已经老去,每天除了到山上去背柴,还生火煮猪食,磨豆浆做豆花。村里的其他人也养猪,但养得过于潦草,腊月里杀猪,就杀个意思而已;村里的其他人也种黄豆,但大多都按懒庄稼来种,有时候黄豆烂在地里也不去收割,有时候收割了也放在家里的墙根里烂掉。父亲吃猪肉,吃的是又肥又厚的“保肋肉”,吃得满嘴流油;吃豆花,白白净净的,在酸菜汤里一煮,下饭得很。村里的其他人吃猪肉,也是吃个意思而已,有时候,他们吃的是油渣;村里的其他人几乎不吃豆花,如果黄豆没烂掉,他们就背到街上去卖,换钱买盐巴打酱油。村里的其他人承认自己已经老了,他们从我手里接过了香烟,客套过后,总会说:“看样子很快就要被抬到山上去了。”