Fwen dwg aen geiqhauh ceiq miz minzcuz daegsaek Guengjsae, Bouxcuengh gvaq cietheiq aeu eu fwen, gyau baengzyoux aeu eu fwen, guh hong hix aeu eu fwen. Eu fwen dwg gienh saeh Bouxcuengh noix mbouj ndaej ndeu. Ginggvaq lai bi soucomz caeuq raiz Fwencuengh, gou rox di fuengfap raiz Fwencuengh, seizneix dawz daeuj caeuq daihgya yaenglwnh.
It、Gij Geksik Caeuq Gij Biujyienh Fuengsik Fwencuengh
Fwencuengh geksik caeuq biujyienh fuengsik lai yiengh, gizneix dawz haj cih seiq coenz、caet cih seiq coenz song cungj geksik caeuq boux ndeu gag eu、sai mbwk doxdoiq eu song cungj biujyienh fuengsik daeuj lwnhgangj.
(It) Geksik.
1. Haj cih seiq coenz.
Miz baenz ndoeng faexyienq,
Senj mbouj ndaej gok saeu;
Miz baenz rungh faexraeu,
Aeu mbouj ndaej diuz dongh.
2. Caet cih seiq coenz.
Songraeuz guhdoih ndaem faexraeu,
Sim naemj daengzcog aeu guh benj;
Banneix mbawraeu hoengz youh henj,
Nuengx gaenq mbouj lienh dauq ndaw bya.
(Ngeih) Biujyienh fuengsik.
1. Gag eu.
Ngoenzneix haeuj ndoeng hung,
Mbouj bungz duzroeggeuq;
Mbouj nyi duzdoengh heuh,
Simdaeuz gveujlinlin.
Nuengx mwngz lumj dujva,
Youq bya lawz cungj roenh;
Langh cuengq youq gyanghongh,
Rongh daengx mbanj doh caez.
Guhdoih youq lajmbwn,
Guhdoih ndwn lajliengj;
Go siengj nuengx mbouj siengj,
Vaih bae mbiengj simdaeuz.
Yiengz bang miz duz daiq,
Vunz lai miz boux daeuz;
Miz Dangj daeuj daiq raeuz,
Biengz mbouj you mbouj heiq.
2. Sai mbwk doiq eu.
Sai:Eu fwen dangq guhcaemz,
Ndaej gaij haemz gaij hoj;
Miz mbangj boux mbouj rox,
Hai bak doq najmong.
Mbwk:Eu fwen dangq guhcaemz,
Ndaej gaij haemz gaij hoj;
Miz mbangj boux mbouj rox,
Doq mbouj gamj hai sing.
Sai:Ngoenz doek cib raq fwn,
Mbouj raen dumz daengz laj;
Mwngz gangj cib coenz vah,
Mbouj miz haj coenz caen.
Mbwk:Ngoenz doek cib raq fwn,
Youh mbouj dumz daengz laj;
Gou gangj cib coenz vah,
Coenzgyaj hix mbouj miz.
Sai:Ndiep youxnoix daingveiz,
Ndiep youxndei dailangh;
Bohmeh boek mbouj sangj,
Youx gangj daengz caiq riu.
Mbwk:Ndiep youxnoix daingveiz,
Ndiep youxndei dailangh;
Bohmeh boek mbouj sangj,
Youx gangj daengz caiq ndiu.
Sai:Rumzcin raeujrub va ceng hai,
Bangx fai nye liux ok mbaw moq;
Gyoengqvunz diu mieng youh hai loh,
Doxnaeuz guh ndei bienh ngoenzlaeng.
Mbwk:Miz raemx guenq daengz vunz angq lai,
Ndaemndaem ndaindai mbouj youheiq;
Doxnaeuz ganq youq aen seizneix,
Beixnuengx doxnaeuz daeuj ndaem cin.
Ngeih、 Gij Yinhlwd Fwencuengh
Fwen dwg go, hix dwg faenzhag. Eu okdaeuj, gij sing fwen dwg go ndeidingq, doeg okdaeuj, gij saw fwen couhdwg faenzhag eiqlaeg. Moix hot Fwencuengh cungj miz gij yinhlwd dinghmaenh、gvilwd de. Aenvih gak dieg sibgvenq eu fap mbouj doengz, Fwencuengh miz yinhdin(yinhrieng)、yinhhwet、yinhhwetdin daengj lai yiengh yinhlwd, youq Fwencuengh ndawde, yinhhwetdin raen ceiq lai, yungh ceiq lai. Lajneix gangjgangj yinhhwetdin.
(It) “Hwet”caeuq“din”.
Seiq cih saw youq gonq ndaw moix coenz fwen heuhguh “hwet”; cih saw ceiq doeklaeng moix coenz fwen heuhguh “din”, lumj:
Gvaq cib rungh gouj bya,
Mbouj nyangz va lij noix.
“Gvaq cib rungh gouj”“Mbouj nyangz va lij” couhdwg “hwet”, “bya”“noix” couhdwg “din”.
(Ngeih) Haeujyinh.
Yinhmeh doxdoengz roxnaeuz doxgaenh couh ndaej haeujyinh.
Yungh doz daeuj yawj(baihlaj genj aeu cih “doz”dog):
(1)0 0 0 0 △ (din)
(2)0 0 △(hwet) 0 ▲ (din)
(3)0 0 0 0 ▲ (din)
(4)0 0 ▲(hwet) 0 0
Lumj:
(1)Dingh raiz yaek raiz yaemj,
(2)Dingh raiz raemx ngamq saw;
(3)Youxnoix rox bouxlawz,
(4)Fwngz gaem mbaw ngamq reuq.
Gyonjnaeuz haeujyinh:Din hwet din din hwet.
Yamq daih’it gejnaeuz:
Youq hot Fwencuengh ndawde, hangz daih (1) cih yinhmeh doeklaeng caeuq hangz daih (2)seiq cih saw youq gonq cih he yinhmeh doxdoengz. Couhdwg cih saw doeksat hangz daih (1) yinhmeh “aem”caeuq hangz daih (2) cih saw haeujyinh yinhmeh hix dwg “aem”.
Doz:
(1)0 0 0 0 △
(2)0 0 △ 0 ▲
Lumj:
(1)Dingh raiz yaek raiz yaemj,
(2)Dingh raiz raemx ngamq saw;
Yamq daihngeih gejnaeuz:
Youq hot Fwencuengh ndawde, hangz daih(2)yinhmeh cihsaw doeklaeng “aw”caeuq hangz daih(3) yinhmeh cihsaw doeklaeng “aw” doxdoengz.
Doz:
(2)0 0 △ 0 ▲
(3)0 0 0 0 ▲
Lumj:
(2)Dingh raiz raemx ngamq saw,
(3)Youxnoix rox bouxlawz,
Yamq daihsam gejnaeuz:
Youq hot Fwencuengh ndawde, cih yinhmeh hangz daih (3) cih saw doeklaeng caeuq hangz daih (4)seiq cih saw youq gonq cih he yinhmeh doxdoengz. Couhdwg cih saw doeklaeng hangz daih (3) yinhmeh “aw”caeuq hangz daih (4) cih saw haeujyinh hix dwg “aw”.
Doz:
(3)0 0 0 0 ▲
(4)0 0 ▲ 0 0
Lumj:
(3)Youxnoix rox bouxlawz,
(4)Fwngz gaem mbaw ngamq reuq.
Sam、 Gij Geklwd Fwencuengh
Fwencuengh hix aeu gangj geklwd, hot fwen ndeu geklwd aeu ndei, eiqsei laeg, eu swnh bak. Youq ndaw Fwencuengh, diuh daih’it、daihngeih dwg bingzsing, diuh daihsam、daihseiq、daihhaj、daihroek caeuq sang、daemq yinhcuj dwg caeksing. Moix hot fwen miz haj cih saw haeujyinh, moix cih saw haeujyinh dwg diuh gijmaz couh gietdingh dwg bingzsing roxnaeuz caeksing.
(It) Bingzsing hwnj bingzsing sou.
1.Doz:
(1)0 0 0 0 △(bingzsing hwnj)
(2)0 0 0 0 0
(3)0 0 0 0 0
(4)0 0 0 0 △(bingzsing sou)
Lumj:
(1)Hawj youx soengq gouhhaiz,(bingzsing hwnj)
(2)Mbouj gvai lumj mbungqmbaj;
(3)Ding yamq deih yamq cax,
(4)Mbouj miz naj doiq vunz.(bingzsing sou)
Couhdwg naeuz: Cihsaw doeklaeng coenz daih (1) dwg bingzsing“haiz”,coenz daih (4) cih doek- laeng hix dwg bingzsing “vunz”.
(Ngeih) Caeksing hwnj caeksing sou.
Doz:
(1)0 0 0 0 ▲(caeksing hwnj )
(2)0 0 0 0 0
(3)0 0 0 0 0
(4)0 0 0 0 ▲(caeksing sou)
Lumj:
(1)Bae doengh mbouj raek cax,(caeksing hwnj )
(2)Aeu maz gaj goliu;
(3)Bae youq mbouj gangjriu,
(4)Aeu maz siu dungxheiq.(caeksing sou)
Couhdwg naeuz: Cihsaw doeklaeng coenz daih (1) dwg caeksing “cax”,coenz daih (4) cih doeklaeng hix dwg caeksing “heiq”.
(Sam) Bingzsing caeuq bingzsing haeujyinh, caeksing caeuq caeksing haeujyinh.
Doz:
(1)0 0 0 0 △(bingz)
(2)0 △(bingz)0 0 ▲(caek)
(3)0 0 0 0 ▲(caek)
(4)0 0 ▲(caek) 0 △(bingz)
Lumj:
(1)Hawj youx soengq gouhhaiz,(bingz)
(2)Mbouj gvai(bingz) lumj mbungqmbaj;(caek)
(3)Ding yamq deih yamq cax,(caek)
(4)Mbouj miz naj(caek)doiq vunz.(bingz)
(caengz sat)