Ma daengz ranz naengh caengz ndaej geij faen cung, youh hainduj siengj rag gou ok rog bae. Gou naeuz:“Yahgux, mwngz yaek daiq gou bae gizlawz ya?” Yahgux saenzmaed dwk doiq gou naeuz, gyawj ranz gyoengqde miz boux suenqmingh ndeu, ak raixcaix, yaek daiq gou bae suenq baez ndeu, yawjyawj miz gijmaz ndaej gaij mingh, hawj lwgda gou lingh yawj ndaej raen.

Gou daejsaekwk, yahgux neix beij gou lij nyangqnyinz ya. Gizsaed, gou swhgeij cungj gaenq menhmenh gvenq bouxvunz dafangz lo, hix cij miz yahgux cungj baenzneix nyinhnaeuz, gou itdingh lij ndaej yawjraen. De cungj mbouj cuengqsim gou.

Baezneix, gou mbouj dingq yahgux gangj, mbouj siengj hawj de miz muengh dem lo. Mboujnex yahgux nienzgeij baenz laux, lij byonj dauq youheiq gou. Gou doiq de naeuz, seizneix haemq ndei, couhcinj yw mbouj ndei hix mbouj ngaih saeh, gou gaenq ndaej gag cawj byaek、cawx byaek、cawx doxgaiq, caiqlix lwgnyez yied ngoenz yied hung. Coglaeng mbouj yungh yousim gou lai lo. Yahgux naeuz:“Mwngz baenzlai bi mbouj ma ranz, gyoengqde cungj naeuz dwg aenvih gou gaen mwngz gangj coenz vah haenx, mwngz cij mbouj ma ranz. Hoeng gou mbouj ienqhoij, yienznaeuz hix siengj raen mwngz, hoeng yawj mwngz daiq song boux lwgnyez iq buet bae buet dauq dwgrengz, gou lij dwg gig mbouj cuengqsim. Seizneix baihrog vunzvaih baenzneix lai, danghnaeuz daiq mwngz caeuq lwgnyez daengz ndaw lueg gungzhoj gizlawz bae, lwgda youh yawj mbouj raen, mwngz cix baenzlawz guh ya?”

Dingq le gij vah yahgux, gij raemxda youq ndaw gvaengzda baenqcienj haujlai nanz haenx, dingj mbouj ndaej baenz naed baenz naed hung doekbyoeg roengzdaeuj. Gou rag fwngz yahgux, nyinhcaen doiq de naeuz, baezneix mbouj dwg gou swhgeij daiq song boux lwgnyez dauqma, dwg daegnuengx hai ci ciep dou ma bw, gwnz roen gig ancienz. Dingq le gij vah gou, yahgux seizneix cij soeng gaemz heiq ndeu.

Gou rox yahgux neix dwg yousim gou, lau gou souhhoj. Gou daej dwg aenvih, ginglig haemzhoj gvaqlaeng, ciuqyiengh lij miz vunzranz gou youq henzndang henhoh gou. Hix dwg aenvih, gyoengqde doiq gou gvansim ndiepgyaez, seizneix gou cix mbouj miz naengzlig hoizbauq, roxnyinh gig doiq mbouj gvaq.

Dahgux

Daxboh miz song dah nuengx, couh dwg guxhung caeuq guxiq gou. Guxhung gietvaen seiz, gou gaenq ndaej cib bi, guxiq gietvaen seiz, gou hix gaenq hwnj cuhcungh. Mwh lij iq, cijaeu dahgux youq ranz, gou baenzngoenz cungj riengz gyoengqde guhdoih, lienz gyanghaemh hix dwg caeuq gyoengqde caez ninz.

Song dahgux guhhong le, ciengzseiz hawj gou caeuq daegnuengx cawx buhmoq、cawx doxgaiq ndeigwn. Gou ndaejgeiq, song dahgux bibi cungj fat bauhoengz hawj gou, couhsuenq gou bizyez okbae dajgoeng lo, gvaq cieng gyoengq dahgux lij ciuqyiengh fat bauhoengz hawj gou. Gou rox gou gaenq majhung, mbouj ndaej sou bauhoengz dahgux dem lo. Dahgux naeuz, cijaeu caengz gietvaen lij dwg lwgnyez iq, bauhoengz couh sou lo, neix dwg banlaux faenh hohfuk ndeu. Doeklaeng gou haq vunz miz lwgnyez, dahgux mbouj caiq fat bauhoengz hawj gou, cix dwg youh hainduj fat hawj lwgnyez gou.

Daxmeh caeuq daxbuz gvaqseiq caeux, daxgoeng caeuq daxboh youh cungj dwg bouxvunz baknaek mbouj daih haengj gangjvah ndeu, cauxbaenz gou gig muengh miz meh ndiep, hix cungj roxnyinh daengz mbouj ancienz, gyoengq dahgux ndiepgyaez gou, dienzbouj gou mbouj miz meh ndiep, song aen lwgda gou fangz le, engq baenzneix roxnyinh lo.

Lwgdaeuz doeg siujyoz ngeih nienzgaep seiz, ndaw ban cij miz bet boux hagseng, gou gig yousim lwg’iq mbouj ndaej youq gizhaenx doeg daengz siujyoz bizyez. Gou caeuq Loz sienseng gietdingh cienj song boux lwgnyez daengz aen hagdangz vunz engq lai、diuzgen engq ndei ndeu. Miz Veiz Sezbingz lauxsae boux ganbu bangfuz gou bangcoh, lienzhaeh le yienhsingz aen hagdangz ndeu, daiq dwk lwgdaeuz lwg’iq bae camgya yienhsingz hagdangz gaujsi, mingzdan goengbouh okdaeuj le, gou youq henzgyawj guhmuengz ra gan ranz ndeu co youq, aenvih seizgan gaenjbik, co ranz sat le, youh daiq lwgnyez naengh ci ma ranzcoj lajmbanj, lienz hwnz dajbau doxgaiq.

Daj ndaw mbanj daengz yienhsingz, aeu diemj lai cung. Haemhde dajbau doxgaiq ndei, gaenq dwg byonghhwnz song diemj lai lo. Ngoenz daihngeih gyanghaet haj diemj youh yaek ok ranz bae yienhsingz, aenvih gyoengq lwgnyez gyanghaet yaek hwnjdangz. Ndaw mbanj boux godaih ndeu bang gou rag doxgaiq daengz ranz co, lij daiq gou daengz hagdangz hawj gyoengq lwgnyez cucwz ndei, cij lizbae. Ndaw ranz yaek aeu gijmaz doxgaiq, Loz sienseng hix gaenq heuh daegnuengx caemh mbanj bang gou bwh ndei caezcup lo.

Baenz aen gyanghaet, gou cungj mbouj dingz sousib ndaw ranz. Nyaengq daengz banringz, ciep dienhvah banhcujyin lwg’iq, gou doeksaet yat. Ndaw dienhvah, gou dingqnyi lwg’iq daejngw’ngw. Lauxsae faekcam, vihmaz daengz seizneix lij mbouj daeuj ciep lwgnyez, lwgnyez cungj simgip dwk daej lo. Dwg ha, gou nyaengq dwk ngunh bae, lumz bae ciep lwgnyez lo. Gou sikhaek yiengq lauxsae boizlaex, hawj lwgnyez youq ndaw ranzbaujan caj, gou sikhaek bae ciep. Daj diegyouq daengz hagdangz, lwgnyez byaij cib geij faen cung couh daengz lo, hoeng gou deng byaij diemj cung ndeu.

（5）

回到家还没坐下来几分钟，又开始想拉着我往外走。我说，“姑婆，你要带我去哪呀？”姑婆神秘地对我说，她们家附近有一个算命的，很是厉害，要带我去算算，看看有什么可以改命的，让眼睛能重新看见。

我哽咽了，姑婆这是比我还执着呀。其实，我自己都已经慢慢适应盲人身份了，也只有姑婆一直固执地认为，我一定还能再看见。她一直不放心我。

这一次，我没有听姑婆的，不想再给她希望了。要不然姑婆一大把年纪，还要反过来担心我。我跟她说，现在挺好的，就算治不好了也没有关系，我已经可以自己煮菜、买菜、买东西，而且孩子也一天天地长大。以后不用再为我担心了。姑婆说：“你那么多年没回来，他们都说是因为我跟你说了那句话，你才没有回来。但是我不后悔，虽然也想见到你，但是看着你带着两个年幼的孩子一路奔波，我还是很不放心。现在外面坏人那么多，要是把你和孩子带去哪个山旮旯，眼睛又看不见，你该怎么办呀？”

听了姑婆的话，我眼里打转许久的泪水，再也抑制不住大颗大颗地滚落。我拉着姑婆的手，认真地跟她说，这一次不是我自己带两个孩子回来的，是弟弟开车去接我们回来的，一路上很安全。听了我的话，姑婆这才松了口气。

我知道姑婆这是担心我，害怕我受苦。我哭是因为，在经历了生命的洗礼后，依然有爱我的家人在原地守护。也是因为，他们对我的付出，此时的我却无力回报，感觉心里有愧。

姑姑

爸爸有两个妹妹，也就是我的大姑和小姑。大姑结婚的时候，我已经十岁了，小姑结婚时，我也已经上初中。小时候，只要姑姑在家，我整天都跟她们待在一起，就连晚上也是和她们一起睡。

两个姑姑工作后，经常给我和弟弟买新衣服、买好吃的。印象中，两个姑姑每一年都给我发红包，就算我毕业出去打工了，过年时姑姑们还是照例给我发红包。我说我已经长大，

不能再收姑姑的红包了。姑姑说，只要没结婚就还是小孩子，红包就收着，这是长辈的一份祝福。后来我结婚生子，姑姑没再给我发红包了，而是又开始给我的孩子发红包。

妈妈和奶奶过早地离世，爷爷和爸爸又都是不善于表达的人，导致我很缺乏母爱，也比较缺乏安全感，姑姑们对我的关怀，极大程度填补了我缺失的母爱，在我双目失明后，这种感觉更深了。

大宝上小学二年级时，班里只有八个学生，我很担忧小宝能否在那里待到小学毕业。我和罗先生决定把两个孩子转到一所人数更多、资质更好的学校。在我的帮扶干部韦雪萍老师的帮助下，联系上了县城的一所学校，带着大宝小宝去参加县城学校的考试，名单公布出来后，我在附近匆匆忙忙找了一间房子租住，因为时间紧迫，租完房子后又带着孩子坐车回农村老家，连夜打包行李。

从村里到县城，要一个多小时。当晚打包行李完毕，都已经是半夜两点多了。第二天早上五点又要出发去县城，因为孩子们早上要上课。村里一位大哥帮着我把行李拉到租住的屋子，还带我到学校给孩子们注册好，才离开。家里需要的东西，罗先生也已叫同村的弟弟帮我准备齐全了。

一整个上午，我都在不停地收拾家里。直到中午，接到小宝班主任的电话，我吓了一跳。电话里，我听到了小宝的哭声。老师质问，为什么到现在还不来接孩子，孩子都急哭了。是啊，都忙晕了，把孩子给忘了。我马上向老师道歉，让孩子在保安室等，我马上去接。从住的地方到学校，小孩走十几分钟就到了，但我得走一个小时。