Doeklaeng, gou youh youq ndaw dennauj cang le aen yonjgen gangjvah doeg bingzmuq, hainduj dingq saw caeuq sij faenzcieng.

Aen soujgih gaxgonq cang mbouj ndaej yonjgen doeg bingzmuq, ca mbouj lai haicienz caeuq gij saenqsik ndaw soujgih cungj dwg baengh lwgdaeuz lwnh gou nyi. Cawx aen soujgih moq neix le, lwgdaeuz bang gou caez yenzgiu baenzlawz yungh, haujlai seiz cungj dwg de sien hag rox gonq, yienzhaeuh caiq baenz di baenz di son gou. Dennauj hix dwg baenzneix, daj bang gou cang aen yonjgen doeg bingzmuq, daengz daj gwnz vangj roengz gak cungj APP, cungj dwg lwgdaeuz bang gou guhbaenz. Aen dennauj gou banjbonj daemq lai, itcig daengz seizneix vangjyieb gou cungj yungh mbouj ndaej. Mizseiz simgip, gou hix yaek daej bae, bik de bang gou guh hong, hoeng de swhgeij hix mbouj rox, youh lau gou siengsim, de itmienh daej itmienh youq gwnz vangj ra fuengfap.

Daeg lwgdaeuz baenzneix, hawj gou sim’in dangqmaz, de cij dwg boux lwgnyez cib’it bi ndeu, hoeng cix deng gou dang baenz boux vunzlaux daeuj yungh. Caiq gvaqlaeng, bungz daengz gij dennauj vwndiz guh mbouj baenz, gou mbouj bae bik lwgdaeuz dem lo, cix dwg hawj de daiq gou bae giz coih dennauj hawj saefouh bang gou coih, hoeng aenvih daj iq couh dwg lwgdaeuz danggya, okcienz seiz de youh sim’in lo, baezlaeng dennauj caiq miz maz vwndiz, de cungj caenhliengh gag swhgeij coih ndei.

Singhgizroek ngoenzhaenx, dennauj vangjloz youh doeksienq mbouj ndaej hwnjvangj, gyang- haemh gwn caeuz seiz gou caeuq lwgdaeuz gangj gienh saeh neix. Lwgdaeuz gig soengswt naeuz: “Di hong neix, yaep gwn caeuz liux couh ndaej lienz ndei.” Lij itmienh caeuq lwg’iq doxyaeng, caj yaep ndeu menh okbae guhcaemz, naeuz gou nyi gyanghaemh gouj diemj cij dauqma.

Gwn ngaiz sat, lwgdaeuz doq hai dennauj, doq heuh lwg’iq youq henz caj de yaep ndeu, lienz ndei vangjloz le song boux couh caez okbae guhcaemz. Hoeng ngeix mbouj daengz, de baezneix naengh roengzdaeuj couh yungh bae song diemj lai cung, lwg’iq hix aenvih de coenz vah gig vaiq gig vaiq neix couh ndaej, youq henz cukcuk caj baenz song aen lai cung, doeklaeng hix mbouj ndaej okbae guhcaemz. Aenvih hai dennauj le, lwgdaeuz couh ngawz lo, sojmiz gij genjhangh lienzciep vangjloz cungj mbouj raen lo. Diemj ok gij vangjloz ndalaeb, lingh laeb vangjloz, hix mbouj miz yungh. Youh laeb aen vangjloz moq ndeu, lij mbouj baenz. Aeu soujgih youq gwnz vangj ra, ciuq gij fuengfap ra okdaeuj haenx, aen dem aen sawq, hix mbouj miz yungh. Gou daezsingj de, yawjyawj dwg mbouj dwg vangjgaj soeng lo, roxnaeuz dwg vangjgaj vaih lo. Lwgdaeuz beng gep vangjgaj okdaeuj, lingh cap hwnjbae, youh caiq genjcaek, duenqdingh okdaeuj dwg cwngzsi miz vwndiz.

Gou doiq lwgdaeuz naeuz: “Guh mbouj baenz couh sat lo, ngoenzcog dawz bae hawj vunz coih.” Lwgdaeuz mbouj gamsim, dwk dienhvah heuh boh’au de daeuj bang coih. Boh’au de yawj yaep ndeu, hix mbouj rox coih, couh okbae lo. Bouxwnq mbouj ndaej bang de, gij fuengfap gwnz vangj ra haenx hix mbouj miz yungh, gou naeuz: “Coih mbouj ndaej couh sat lo, aeu soujgih daeuj gou, mwngz bae caeuq daegnuengx guhcaemz yaep ndeu ba.” Lwg- daeuz mbouj fugheiq, naeuz: “Lij caengz daengz doeksat ne, mwngz baenzlawz couh mbouj saenq gou? Caiq hawj gou di seizgan ndeu haengjdingh guhbaenz.” Dingq lwgdaeuz baenzneix naeuz, gou hix miz yinxdaeuz lo, caeuq lwgdaeuz doxdoj. Gou naeuz:“Danghnaeuz mwngz ndaej lienz hwnj vangjloz, gou couh aeu cienz coih dennauj hawj mwngz.”

Hoeng lwgdaeuz cix mbouj siengj aeu cienz. Gou naeuz, baenzneix mwngz siengj aeu gijmaz? Lwgdaeuz naeuz, ndaej boenz soujgih song diemj cung lwi? Gou gig sangjswt han’wngq de lo, hoeng miz aen diuzgen ndeu, mauhgvaq gyanghaemh cib diemj cung le, cij ndaej ngoenz daihngeih menh boenz.

Lwgdaeuz dingq le vuenheij dangqmaz, youh doiq aen dennauj mbunq yaep ndeu. Song diemj cung youh gvaqbae lo, lij guh mbouj baenz, gou mbouj saenq de guh ndaej, coi de bae caemxndang ninz, hoeng lwgdaeuz lij naengh youq baihnaj daiz dennauj mbouj ning saek di. De miz saenqsim gou hix mbouj ndei dwkceih de, cijndaej naeuz: “Caiq hawj buenq diemj cung dem, danghnaeuz coih baenz caiq dajciengj cib maenz ngaenz, danghnaeuz coih mbouj baenz couh bae caemxndang ninz.”

Seizgan gaenjbik, lwgdaeuz engqgya ciensim lo, lij heuh gou gaej bae gauxca de. Cib faen cung gvaqlaeng, de angqfwngfwng buet daeuj lwnh gou, dennauj gaenq lienz vangj ndei lo. Gou ngamq hainduj miz di mbouj saenq, lij gangjriu naeuz, yaeuhlox cix mbouj miz dajciengj bw. Lwgdaeuz daiq gou daengz dangqnaj dennauj, hai ok sibinz, gou seizneix cij roxnyinh daengz, dennauj vangjloz caen hawj lwgdaeuz lienz baenz lo. Gou cam de baenzlawz lienz, lwgdaeuz naeuz gizsaed gig ngaih, “baihnaj ngeix ndaej fukcab lai, gizsaed cijaeu diemj ok ndalaeb, ra dauq vangjloz couh ndaej lo.” De lij miz di daekeiq doiq gou naeuz: “Saenq gij rengz saenq, yienghlawz cungj aiq guhbaenz.”

Yahgux

Haujlai nanz mbouj ma ranzmeh, dafangz le baez daih’it dauqma, lij dwg bi 2019 gyajseizhwngq, daj ranzgvan daengz ranzmeh ca mbouj lai naengh ci caet diemj cung nanz, naengh hwnj cidabah, yaek cienj geij baez ci cij ma daengz ndaw mbanj.（3）

后来，我又在电脑里安装了语音读屏软件，开始了听书和写作。

之前的手机装不了读屏软件，基本上支付和手机里的信息都是靠大宝告诉我。买了新手机后，大宝帮着我一起研究怎么用，很多时候都是他先学会，然后再手把手教我。电脑也是，从帮我装读屏软件，到下载各种App，全都是大宝帮我完成的。我的电脑版本太低，直到现在网页我都还用不了，我的各种账号注册，甚至文章排版都是他帮我弄。遇到不会的，我就叫他在网上搜。有时候着急起来，我也会很崩溃，逼着他帮我干活，但他自己也不会，又怕我伤心，就一边哭一边在网上搜方法。

这样的大宝，让我很是心疼，他只是个十一岁的孩子，却被我当成大人用。再后来，遇到搞不定的电脑问题，我不再逼大宝，而是让他带着我去修电脑的地方让师傅帮我弄，但因为从小都是大宝当家，付钱的时候他又心疼了，以后电脑再出故障时，他都尽量自己一个人全力以赴。

星期六那天，电脑网络又掉线了，晚上吃饭的时候我跟大宝说了这事。大宝很轻松地说：“小问题，等会吃完饭就能连好。”还一边和小宝商量着，等会要出去玩，跟我说晚上九点才回来。

饭后，大宝一边打开电脑，一边叫小宝在旁边等他一会儿，连好网络了两个人就一起出去玩。可没想到的是，他这一坐下来就花了两个多小时，而小宝也因他一句很快很快，在旁边足足等了两个多小时，最终也没能出去玩。因为打开电脑后，大宝就蒙了，所有的网络连接选项都不见了。点开网络设置，重置了网络，还是没有用。又新建了一个网络，还是不行。拿手机去网上搜，按照搜出来的方法，一个个去试，也还是没有用。我提醒他，看看是不是网卡松了，或者是网卡坏了。大宝把网卡拔出来，重新插上去，然后再去检测，诊断出来是程序出现了问题。

我跟大宝说：“弄不了就算了，明天拿去给别人修。”大宝不死心，打电话叫他叔叔来帮弄。他叔叔来看了一下，也不会弄，然后就走了。外援帮不了他，网上搜的方法也没有用，我说：“弄不得就算了，把手机给我，你去跟弟弟玩一会吧。”大宝却犟了起来，说：“还没到最后呢，你怎么就那么不相信我？再给我一点时间肯定行的。”听大宝这么说，我也来了兴趣，跟大宝打起了赌。我说：“如果你能把网络连上，我就把修电脑的钱给你。”

大宝却不想要钱。我说，那你想要什么？大宝说，可以玩两个小时的手机吗？我很爽快地答应了，但是有个条件，超过晚上十点以后，只能第二天再玩。

大宝听后像打了鸡血一样，又对着电脑一阵捣鼓。两个小时又过去了，仍然没有成功。我都不看好他了，催着他去洗澡睡觉，大宝却仍坐在电脑桌前一动不动。我也不好太打击他的自信心，只能说：“再给半个小时，如果弄好了再给十块钱奖励，如果弄不好就去洗澡睡觉。”

时间紧迫，大宝更加专注了，还叫我不要打扰他。十几分钟过后，他兴奋地跑来告诉我，电脑已经连好网了。我刚开始有点不相信，还开玩笑说，忽悠可没有奖励哦。大宝把我带到电脑前，打开视频，我这才意识到，电脑网络还真被大宝给连上了。我问他是怎么连上的，大宝说其实很简单，“前面想得太复杂了，其实只要点开设置，找回网络就可以了。”他还小得意地跟我说：“相信相信的力量，一切皆有可能。”

姑婆

很久没有回娘家了，失明后第一次回去，还是2019年暑假。我算是远嫁，从婆家到娘家差不多有七个小时的车程，坐上大巴，要转好几次车才能回到村里。