第九期
原文:却说司马懿前军哨到城下,见了如此模样,皆不敢进,急报与司马懿。懿笑而不信,遂止住三军,自飞马远远望之。果见孔明坐于城楼之上,笑容可掬,焚香操琴。左有一童子,手捧宝剑;右有一童子,手执麈尾。城门内外,有二十余百姓,低头洒扫,傍若无人。懿看毕大疑,便到中军,教后军作前军,前军作后军,望北山路而退。次子司马昭曰:“莫非诸葛亮无军,故作此态?父亲何故便退兵?”懿曰:“亮平生谨慎,不曾弄险。今大开城门,必有埋伏。我兵若进,中其计也。汝辈岂知?宜速退。”于是两路兵尽皆退去。孔明见魏军远去,抚掌而笑。众官无不骇然,乃问孔明曰:“司马懿乃魏之名将,今统十五万精兵到此,见了丞相,便速退去,何也?”孔明曰:“此人料吾生平谨慎,必不弄险;见如此模样,疑有伏兵,所以退去。吾非行险,盖因不得已而用之。此人必引军投山北小路去也。吾已令兴、苞二人在彼等候。”众皆惊服曰:“丞相之机,神鬼莫测。若某等之见,必弃城而走矣。”孔明曰:“吾兵止有二千五百,若弃城而走,必不能远遁。得不为司马懿所擒乎?”后人有诗赞曰:
瑶琴三尺胜雄师,诸葛西城退敌时。十五万人回马处,土人指点到今疑。
言讫,拍手大笑,曰:“吾若为司马懿,必不便退也。”遂下令,教西城百姓,随军入汉中:司马懿必将复来。于是孔明离西城望汉中而走。天水、安定、南安三郡官吏军民,陆续而来。
(节选自《三国演义》第九十五回,人民文学出版社,1979年)
译文:
1
Baihgwnz gangj daengz gij bing daiqdaeuz Swjmaj Yi daengz lajsingz, raen cungj cingzgvang neix, cungj mbouj gamj haeujbae, gaenjgip bauqlwnh Swhmaj Yi. Swhmaj Yi roxnyinh dwgriu lai mbouj saenq, vihneix de heuh dingz sam ginh, caenndang gwih max bae gyae’gyae damqyawj cingzgvang. Dahraix raen Gungjmingz naengh youq gwnz laeuzsingz, naj riunyumnyum, diemj yieng danz ginz. Baihswix miz daeg lwgnyez ndeu, fwngz gaem giemqbauj; baihgvaz miz daeg lwgnyez ndeu, fwngz dawz beizbaet. Ndaw rog dousingz, miz ngeihcib lai vunz, cingq ngaem gyaeuj baet dieg, lumj mbouj miz maz saeh nei. Swhmaj Yi yawj le ngeizvaeg lai, couh ma daengz ginhdui cungq- gyang, hawj ginhdui baihlaeng baiz gonq, ginhdui baihnaj guh byai, yiengq roen baihbaek doiq dauq. Daeg lwgngeih Swhmaj Cauh cam: “Nanzdauh Cuhgoz Lieng mbouj miz ginhdui, daegdingq guh yienghneix? Daxboh vihmaz doiq bing?” Swhmaj Yi han: “Cuhgoz Lieng seiqvunz gig siujsim, mbouj caengz mauhyiemj gvaq. Ngoenzneix hai dousingz gvangqyaeng, bietdingh dwg canggumz. Raeuz danghnaeuz haeujbae, couh deng geiq lo. Sou nanzdauh mbouj rox? Ceiq ndei doiq vaiq di.” Yienghneix faen song loh bingmax cungj doiq deuz lo. Gungjmingz raen Veiginh doiq bae gyae lo, dop fwngz riu lo. Gyoengq guenbing cungj raen geizgvaiq lai, couh cam Gungjmingz: “Swhmaj Yi dwg ciengqlingj mizmingz Veigoz, seizneix daiq- lingx cibhaj fanh bing ndei daengz neix, raen cwngzsieng le, couh vaiqvaiq doiq dauqbae, vih gijmaz ne?” Gungjmingz gangj: “Boux vunz neix ngeizvaeg gou soqlaiz siujsim, bietdingh mbouj mauhyiemj; raen cungj cingzgvang neix, ngeiz miz bing gaenzgaeq, ndigah couh doiq bae lo. Gou hix mbouj siengj mauhyiemj, cij aenvih mbouj ndaej mbouj yienghneix guh ha. Boux vunz neix bietdingh dwg daiq bing yiengq roen baihbaek dauqbae. Gou gaenq roengzlingh heuh Gvanh Hingh、Cangh Bauh songde caj youq gizhaenx.” Gyoengqvunz cungj gig boiqfug naeuz:“Cwngzsieng geiqmaeuz ndei, saenzfangz cungj nanz liuh. Danghnaeuz dwg dou, bietdingh vut singz deuz lo.” Gungjmingz gangj: “Gij bing raeuz miz song cien haj bak vunz, danghnaeuz vut singz doxbae, bietdingh byaij mbouj gyae. Yienghhaenx mbouj dwg cungj deng Swhmaj Yi gaemhdawz lo?” Gvaqlaeng miz vunz sij sei haenh naeuz:
Yauz ginz sam cik hingz bing lai, Cuhgoz Singzsae doiq vunzdig. Cibhaj fanh bingmax dauq dieg, gyoengqvunz cig daengz ngoenzneix lij ngeizvaeg.
Gangj sat, bekfwngz riuhaha, gangj: “Gou danghnaeuz dwg Swhmaj Yi, itdingh mbouj doiq dauqbae.” Ciep dwk roengzlingh, heuh beksingq Singzsae, riengz bingdoih haeuj Hancungh: Swhmaj Yi bietdingh youh dauqma. Yienghneix Gungj- mingz daj Singzsae coh Hancungh doxbae. Gij guenbing beksingq Denhsuij、Anhding、 Nanzanh sam dieg, laebdaeb gvaqdaeuj.
(南宁武鸣区:农振凤/Nungz Cinfung)
2
Vah gangj gij bing gonq Swhmaj Yi daengz lajsingz, raen gij yienghsiengq neix, cungj mbouj gamj haeuj singz, gipmuengz fan doxdauq bauq Swhmaj Yi. Swhmaj Yi riuriu gaenbonj mbouj saenq dwg yienghde, ndigah, minghlingh sam ginh dingz roengzdaeuj, youq gwnz max gyae’gyae yawj gvaqbae. Cingq raen Gungjmingz naengh youq gwnz laeuzsingz, naj riu dwk, diemj yieng danz gimz. Mbiengjswix miz daeg mbauq ndeu, fwngz umj giemqbauj; mbiengjgvaz hix miz daeg mbauq ndeu, fwngz gaem gaiq baethoenz ndeu. Dousingz rog ndaw, miz ngeihcib lai boux beksingq, ngaem gyaeuj baetsauq, bangxhenz lumj mbouj miz vunz nei. Swhmaj Yi yawj sat, ndaw sim ngeix haengj- dingh miz yaeuh. Ndigah doq daengz ndaw doih bae, fatlingh binglaeng bienqbaenz binggonq, binggonq bienqbaenz binglaeng, coh roen baihbaek doiq bae. Daeglwg ngeih de Swhmaj Cauh naeuz: “Dwg mbouj dwg Cuhgoz Lieng mbouj miz bing, gyajcang guh gij yienghsiengq neix, daxboh vih gijmaz doq doiq bing ne?” Swhmaj Yi naeuz: “Cuhgoz Lieng bingzciengz banhsaeh ceiq maed- saed, soqlaiz mbouj guh gij saeh yungyiemj. Banneix hailangh dousingz, haengjdingh miz vunz ndoj demq. Danghnaeuz haeuj singz bae, couh deng gij geiq de lo. Gijneix, gyoengq bouxcoz baenzlawz rox? Wnggai vaiqvaiq doiq bing couh deng lo.” Ndigah, song loh bing cungj doiq bae. Gungjmingz raen gij bing Veigoz doiq bae gyae, angq dwk dajfwngz riuhaha. Gyoengq guen mbouj miz bouxlawz mbouj lau, cam Gungjmingz naeuz: “Swhmaj Yi dwg bouxdaeuz mizmingz Veigoz ndeu, banneix daiq cibhaj fanh bing ak daengz neix, raen liux cwngzsieng mwngz, doq doiq bae, vih gijmaz ne?” Gungjmingz naeuz: “Swhmaj Yi boux vunz neix rox gou bingzciengz maedsaed, mbouj guh saeh yungyiemj; raen gij yienghsiengq neix, couh naemj naeuz miz bing ndoj demq, ndigah doiq bing dauqbae. Gou hix mbouj dwg guh saeh yungyiemj, cij dwg mbouj ndaej mbouj guh couh yungh gij fap neix. Boux vunz neix haengjdingh daiq bing coh baihbaek bya ei roen iq bae. Gou gaenq lingh Hingh、 Bauh song boux neix daiq bing youq gizde caj.” Gyoengq guen doeksaet boiqfug naeuz: “Gij maeuz cwngzsieng, lienz duzsien duzfangz cungj nanz rox. Danghnaeuz ciuq siengjfap dou, haengjdingh dwg vut singz deuzmingh lo.”Gungjmingz: “Gij bing raeuz ngamq miz song cien haj bak, danghnaeuz vut singz deuzbae, haengjdingh mbouj ndaej deuz gyae. Nanzdauh mbouj ngaiz Swhmaj Yi gaemhdawz ha?” Riengzlaeng miz saw cih haenh naeuz:
Danz gimz sam cik ak gvaq bing, doiq dig Cuhgoz youq Saesingz. Cibhaj fanh vunz cungj doiq dauq, gyoengqvunz lij ngeix gij saehcingz.
Gangj sat, angq dwk dajfwngz riuhaha, naeuz: “Danghnaeuz gou dwg Swhmaj Yi, Haengjdingh mbouj doiq bing.” Doq roengzlingh hawj gij bek- singq Saesingz gaen gyoengq bing haeuj Hancungh: Swhmaj Yi haengjdingh lij dauq. Ndigah Gungjmingz daiq vunzlai liz Saesingz coh Hancungh byaij bae. Denhsuij、Anhding、Nanzanh sam aen gin neix, bouxguen bouxsaeq bouxbing bouxminz cungj laebdaeb gvaqdaeuj.
(平果市:廖玉洁/Liu Yigez)