第九期
原文:却说司马懿前军哨到城下,见了如此模样,皆不敢进,急报与司马懿。懿笑而不信,遂止住三军,自飞马远远望之。果见孔明坐于城楼之上,笑容可掬,焚香操琴。左有一童子,手捧宝剑;右有一童子,手执麈尾。城门内外,有二十余百姓,低头洒扫,傍若无人。懿看毕大疑,便到中军,教后军作前军,前军作后军,望北山路而退。次子司马昭曰:“莫非诸葛亮无军,故作此态?父亲何故便退兵?”懿曰:“亮平生谨慎,不曾弄险。今大开城门,必有埋伏。我兵若进,中其计也。汝辈岂知?宜速退。”于是两路兵尽皆退去。孔明见魏军远去,抚掌而笑。众官无不骇然,乃问孔明曰:“司马懿乃魏之名将,今统十五万精兵到此,见了丞相,便速退去,何也?”孔明曰:“此人料吾生平谨慎,必不弄险;见如此模样,疑有伏兵,所以退去。吾非行险,盖因不得已而用之。此人必引军投山北小路去也。吾已令兴、苞二人在彼等候。”众皆惊服曰:“丞相之机,神鬼莫测。若某等之见,必弃城而走矣。”孔明曰:“吾兵止有二千五百,若弃城而走,必不能远遁。得不为司马懿所擒乎?”后人有诗赞曰:
瑶琴三尺胜雄师,诸葛西城退敌时。十五万人回马处,土人指点到今疑。
言讫,拍手大笑,曰:“吾若为司马懿,必不便退也。”遂下令,教西城百姓,随军入汉中:司马懿必将复来。于是孔明离西城望汉中而走。天水、安定、南安三郡官吏军民,陆续而来。
(节选自《三国演义》第九十五回,人民文学出版社,1979年)
Gyoengq binggonq Swhmaj Yi daeuj daengz laj Singzsae, raen daengz yienghneix, cungj mbouj gamj haeujbae, gaenjgip baema baugau Swhmaj Yi. Swhmaj Yi riu naeuz mbouj saenq, mingling bangbing sien dingz roengzdaeuj, swhgeij gwih max daeuj daengz lajsingz, gyae’gyae yawj bae. Raen Cuhgoz Lieng naengh youq gwnz singzlaeuz dahraix, riunyumnyum, siuyieng danzginz, cwxcaih dangqmaz. Lwgnyez baihswix fwngz gaem faggiemq, lwgnyez baihgvaz fwngz gaem beizbwn, dousingz ndawrog miz ngeihcib lai boux beksingq cingq ngaem gyaeuj saj raemx dajsauq, mbouj guenj bouxwnq.
Swhmaj Yi yawjraen yienghneix doeksaet lo, couh mingling binglaeng guh binggonq, binggonq guh binglaeng, coh roenbya baihbaek doiq baema. Daeg lwgngeih de Swhmaj Cauh cam:“Gou yawj neix dwg Cuhgoz Lieng mbouj miz bing,daegdaengq cang ok yienghneix daeuj. Daxboh vih gijmaz gaenj doiq bing?”Swhmaj Yi naeuz:“Cuhgoz Lieng baenz seiq vunz siujsim, mbouj guh gij saeh yungyiemj haenx. Seizneix hai dousingz gvangqgumgum, bietdingh miz bing boemz, danghnaeuz gij bing raeuz haeujbae couh cangqdangq. Sou lij iq yienghlawz rox gij dauhleix neix? Vaiqdi doiq bing.” Swhmaj Yi roengz lingh hawj song loh bing cienzbouh doiq baema.
Cuhgoz Lieng raen Veiginh bae gyae le bekfwngz riugatgat, gyoengq guenhak cungj doeksaet liux, couh cam Cuhgoz Lieng: “Swhmaj Yi dwg Veigoz mingzciengq, seizneix caenndang daiq 15 fanh bing’ak daeuj neix, raen cwngzsieng couh vaiqdi doiq baema, neix dwg vih gijmaz?”Cuhgoz Lieng naeuz:“De liuh- daengz gou baenz seiq vunz siujsim, itdingh mbouj guh gij saeh yungyiemj haenx, raen yienghneix, ngeizvaeg miz bing boemz, ndigah doiq bing. Gou hix mbouj dwg daegdaengq guh gij saeh yungyiemj neix, dwg bik mbouj ndaej cij guh. Gij bing gyoengqde itdingh coh roen iq baihbaek doiq bae. Gou gaenq mingling Gvanh Hingh、Cangh Bauh song boux vunz youq gizhaenx caj gyoengqde lo.”
Gyoengq guenhak cungj boiqfug naeuz:“Gij geiqmaeuz cwngzsieng ak, saenz fangz cungj mbouj rox. Ciuq gij siengjfap raeuz, itdingh vit singz deuz bae.” Cuhgoz Lieng naeuz:“Gij bing raeuz cij miz 2500 vunz, danghnaeuz vit singz deuz bae, bietdingh deuz mbouj gyae couh ngaiz Swhmaj Yi gaemhdawz lo.” Doeklaeng miz vunz guh sei haenh naeuz:
Sam cik yauzginz hingz bing ak, Cuhgoz Singzsae doiq vunzdig seiz, cibhaj fanh bing deuz baema, vunz bonjdeih ngeizvaeg daengz seizneix.
Gangj sat le, Cuhgoz Lieng bekfwngz riu naeuz: “Danghnaeuz ngoenzneix gou dwg Swhmaj Yi, itdingh mbouj doiq bing.” Cuhgoz Lieng roengz lingh, hawj Singzsae beksingq gaen bing doiq daengz Hancungh, aenvih Swhmaj Yi itdingh caiq hoenx dauqma. Cuhgoz Lieng lizhai Singzsae doiq bae coh Hancungh, Denhsuij、 Anhding、Nanzanh sam fueng guenbing laebdaeb comz daeuj.
(南宁市武鸣区:班珠莲/Banh Cuhlenz)
Bing Swhmaj Yi bae gaxgonq haenx daengz lajsingz, yawjraen gij yienghsiengq geizheih, bouxboux lau dwk mbouj gamj yamq din haeuj ndawsingz, muengzfwtfwt buet doxdauq bauq hawj Swhmaj Yi. Swhmaj Yi riuhoho, de mbouj saenq aen siusik dwg caen, couh mingling bangbing de dingzyouq giz dieg gaeuq, swhgeij gwih max fongfong bae daengz baihlaj singz cazyawj. Caen yawjraen Gungj- mingz naengh youq gwnz singzlaeuz dahraix, riunyumnyum mbouj heiq mbouj you, lij diemjyieng danzginz, youq soeng dangqmaz, baihswix de miz boux lwgnyez fwngz bungj giemq, baihgvaz miz boux lwgnyez fwngz dawz gaiqbaetfaenx he.
Bakdou singz baihndaw baihrog, miz ngeihcib lai boux beksingq, gyoengqde bouxboux ngaem gyaeuj baet ranz, lumjnaeuz bangxhenz mbouj miz vunz nei. Swhmaj Yi yawj le ndawsim ywx dangqmaz, couh daeuj daengz henz bing, daengx buenz baijbouh, diuh bing- laeng dang bingnaj, anbaiz bingnaj dang bing- laeng, daiq bing cienzbouh coh roenbya baihbaek doiqdauq. Lwgngeih Swhmaj Cauh mbouj rox boh de baenzlawz naemj, couh cam:“Roxnaeuz dwg Cuhgoz Lieng mbouj miz bing lo, daegdaengq guh gyajsiengq daeuj yaeuh raeuz, hawj raeuz hwnjdangq? Daxboh vihmaz yienghneix couh lau de doiq bing ne?” Swhmaj Yi han daengz:“Cuhgoz Lieng ciuh- vunz guhsaeh haeujsim sisi, mbouj caengz raen de lahhai gvaq, ngoenzneix de cingqhangh hai doulaux, itdingh miz vunz demq, danghnaeuz bing raeuz haeuj singz bae, couh deng gij cang- cuengx de lo. Sou bouxnomj baenzlawz rox gij yaemmaeuz? Vaiqvaiq doiq bing.” Couhdwg yienghneix, Swhmaj Yi mingling song bang bing cungj doiq caez. Gungjmingz raen bing Veigoz doiq bae gyae’gyae, dopfwngz riuhoho. Gyoengq bing bouxiq bouxdaeuz cungj dwglau ajbak, couh cam Gungjmingz naeuz:“Swhmaj Yi dwg Veigoz bouxciengq okmingz ndeu, ngoenzneix daiq bing ak cibhaj fanh daeuj daengz gizneix, raen cwngzsieng le, couh vaiqvaiq doiq bing, dwg vihmaz ne?” Gungjmingz naeuz:“Ndaek vunz neix liuh gou ciuhvunz guhsaeh haeujsim sisi, haengjdingh mbouj gamj mauhyiemj, raen gij yienghsiengq neix, ngeiz miz vunz demq, couh doiq bing. Gou cix mbouj siengj mauhyiemj, dwg mbouj miz banhfap cij yungh aen geiqmaeuz neix. Boux vunz neix haengj- dingh yoeg bangbing byaij roen iq, gou sien mingling Daeghingh、Daegbauh song boux youq gizde cajdeq.” Gyoengqvunz cungj boiqfug de liux, haenh de naeuz:“Geiqmaeuz cwngzsieng caen dwg cinglingz raixcaix. Danghnaeuz dwg hawj bouxwnq daeuj cijveih, haengjdingh vut aen singz bwq deuz.”Gungjmingz naeuz: “Gou cij miz bing song cien haj bak boux, danghnaeuz vut singz bwq deuz, itdingh bwq mbouj ndaej gyae, couh deng Swhmaj Yi gaemhdawz lo.”
Gyoengqvunz yienghneix sij sei haenh Cuhgoz Lieng:“Aenginz sam cik ak gvaq bing ak, saeh neix dwg Cuhgoz Lieng doiq vunzdig youq singz baihsae seiz. Byawz liuh daengz cibhaj fanh bingmax cungj dauq daengz dieg liux, boux vunz gizhaenx daengz ngoenzneix doiq gienh saeh neix lij hojngeiz.” Gangj liux, bekfwngz riuhaha naeuz:“Danghnaeuz gou dwg Swhmaj Yi, gou haengjdingh mbouj sikhaek doiq bing.”Couh roengz mingling, naeuz hawj beksingq, gaen bingdoih haeuj Hancungh: Swhmaj Yi itdingh dauq. Gungj- mingz lizhai saesingz byaij coh Hancungh. Denhsuij、Anhding、Nanzanh sam dieg beksingq bouxbing, couh laebdaeb daeuj daengz.
(田东县:黄秋琪/Vangz Ciuhgiz)