第06版:banj canghraiz ciemdingh
3上一版  下一版4
 
Doxcomz Sauqsan
版面导航     
3上一期  下一期4
新闻搜索:  
2024年5月8日 放大 缩小 默认        

Doxcomz Sauqsan

□ Cungh Hihcwngh / 钟希增
 

Gwnz ndoi, gofaex hai va lo, go- nywj hix hai va lo, mbangj nding, mbangj maeq, mbangj gyaemx, mbangj henj, lai saek lai yiengh.

Cawzneix hab ndaemnaz lo. Hoeng dou naengh gwnz ci itloh doxdaeuj doengh gvaq doengh cungj mbouj raen miz saek boux vunz guhhong ndawnaz. Ngoenzrawz couh sam nyied cosam lo, bouxlawz lij ndaejhoengq leix nazreih dem, cungj nyaengq bae sauqsan(sauqmoh) ha.

Dou ngoenzneix hix comz bae Daihlwngz sauqsan, daengx gyog ranz boux roxnaeuz song boux bae. Aen singgeiz gonq Gobet couh daeuj liemx ngaenz liemx haeux dawz bae gyau hawj Daihlwngz lo, naeuz bineix daezgonq sauqsan gvaq ciet cosam. Yienghneix guh hix ndei, sauqsan le couh ndaej an’onj gvaq ciet lo, daengz seiz okrog bae lauh hawfwen guhcaemz lij lai yinxdaeuz! Daj iq daengz hung gou mbouj dwg youq hagdangz doegsaw couh dwg youq baihrog dajhong, binaengz doxcomz sauqsan cungj dwg bouxlaux guh bae, gou caengz ndaej bae gvaq, ndawhoz hix mbouj daih ngah bae, hoeng seizneix baenzranz lo mbouj bae mbouj ndaej, bouxlaux ndaq, bouxwnq hix gangj.

Dieg cojgoek ranz Cung dou youq Daihlwngz, ranz Cung Mbanj- faexnwq dou doenghbaez dwg daj Daihlwngz baen okdaeuj, gak mbanj gyahoh ranz Cung caemh dwg daj gizde baen bae. Gak dieg gyahoh caez dingh aen gvigawj ndeu, moix gek sam bi mwh sam nyied cosam doxcomz guhdoih sauqsan cojlaux doxcaeuq gwn ngaiz baez ndeu. Gak aen mbanj boux cawjranz gag doxlwnz guhdaeuz, fucwz cawjciz saehsoq sauqsan mbanj de, bineix Mbanjfaexnwq dou lwnz daengz Gobet guhdaeuz.

Dou bae daengz byoz ranz Cung Mbanjdaihlwngz, cingq ngamj caemh miz geij aen ci ngamq daeuj daengz. Boux loq geq di he baez roengz ci daeuj couh coh dou riunyumj gangj Vahngaij dongx naeuz:“Beixnuengx, dauq daengz la?”

Gou miz di doeksaet, gyahoh dou miz gangj Vahngaij? Mbaj- dwddwd cam naeuz:“W, ngamq daengz…… sou dwg…… daj lengq- lawz daeuj?”

“Dou dwg daj Luzconh dauqma.” Boux gangj vahngaij de han naeuz, naj lij riunyumj.

Byoz ranz Cung, geij lad ranz- laeuz baiz sohsup, baihrog dajcang ndaej moqsaksak, cingjcingj caezcaez, aen hongh raezrangh baij daiz daj gyaeuj daengz rieng, saisai mbwk- mbwk bouxlaux lwgnyez humx daiz naengh rimsad, cauzsiegsieg, nauhyied dangqmaz. Aenvih dwg baez daih’it daeuj camgya lienzhab sauqsan, gou roxnyinh gizneix bouxboux cungj naj sengsad. Boux goeng’au ndeu raen dou haeujdaeuj, guhmuengz gvaq- daeuj doq yinx dou haeuj funghranz gvangq ndeu bae doq singgok hemq naeuz:“Beixnuengx Faexnwq、Naz- heuj、Luzconh、Fuengzsingz、Can- gyangh cungj dauqma caez lo, haeuj- ma naengh gwn ngaiz. Cunjbei bae sauqsan!”

Goeng’au singgok anbaiz dou naengh ndei, heuh vunz hwnj byaek, daengq dou menh gwn, youh baenq bae nyaengq gij saeh’wnq.

Caezgya gwn ngaizcaeux gvaq, couh doxcanj hwnj ci, aen cidoih doxcomz sauqsan Ranzcung couh hwnjroen baeroedroed lo.

Goeng’au haenx dwg beixnuengx Daihlwngz, dingqnyi naeuz de gaxgonq youq Hawyangz aen hagdangz cunghyoz ndeu guh yaucangj, vih yinzminz gyauyuz saehnieb guh ok gungyen gvaq, seizneix duiyouh youq ranz, saekseiz haengj bae baihrog youzcet, raen lai rox lai, gig miz vimuengh. Baez lienzhab sauqsan neix de guh daiqdoih.

Aen moh cojlaux dou youq Ndoindoengsoem, daj Daihlwngz bae miz geij cib goengleix. Dou bae daengz laj dinndoi Ndoengsoem dingz ci, boux dawz yiengh doxgaiq bin hwnj ndoi. Ndoengsoem ndoi sang bo lingq, mbouj miz roenci hwnjbae daengz diegmoh. Gizneix rumnywj deihdwt nya’nyoem, go baenzlawz cungj miz, lai cungj lai yiengh. Dou vunz lailai daihdaih, ranghrangh roedroed, lumj bingdoih okbae hoenxciengq, singseiq hungloet.

Gyoengq gyahoh vunz lai guh ndaej ak, mwngz canj rum, gou dem namh, caez okrengz fifi fwdfwd. Aen san cojlaux couh cingjleix ndaej seuqsat le, gyoengqvunz dawz haeux- naengj、nohcug、laeuj daeuj baij najmoh, diemj yieng caeqbaiq. Boux- boux doq baiq doq bak nambedbed gouz goengcoj laux baujyouh baenz- lawz baenzlawz, miz di gouz baujyouh ndaej dem ding fatcaiz, miz di gouz baujyouh lwgnyez doegsaw baenz ak, gauj ndaej daihhag cungdenj, ra ndaej faenh hong ndei, lij miz di hauxseng gouz baujyouh aeu ndaej maex vaiq di, bouxboux goenggingq caencingz, lumj lau goengcoj laux baujyouh mbouj lingz nei. Gou soqlaiz cungj mbouj daiq siengsaenq gouz cojsien rox baujyouh baenz ndei cungj gangjfap neix, raen gyoengq gyahoh baiqgoeng miz gangj Cuengh、gangj Vahngaij、gangj Bingzvah、Begvah daengj luenhlablab, gag roxnyinh miz di ndeiriu, sou cungj mbouj gangj vahcoj, lij siengj gouz goengcoj laux bauj- youh? Mbouj deng de ndaq couh suenq ndei lo.

Ndwn youq henz moh, gou yawj coh seiqhenz, cij raen sam mienh ndoi sang hopheux, baihnaj dwg aen Danzlueg suijgu vunz heuhguh “aenhuz cien dauj” haenx, raemx gvaengx ndoi, ndoi cimq raemx, song mbiengj song diuz gizsa got ndaej ndeindei. Vahsug naeuz “ndoi vuengh vunzding raemx vuengh cienzcaiz”, nanzdauh caendwg yienghneix cij ndaej sawj gyahoh Ranzcung dou fat ndaej nyaenx lai vunz, bouxboux guh ndaej gwn. Gou laeglemx gingqfug banlaux Ranzcung dou, gyoengqde caen maenh’ak ha, mbouj rox ciuh- gonq yungh bae geijlai laz haeux cij cingj deihleix sienseng ra ndaej aendieg nyaenx ndei daeuj cangq goengcoj laux.

Goeng’au daiqdoih naengh youq lajfaex henzrik mohcoj geqgangj gij saehcik ciuhvunz goengcoj laux, gangj ndaej miz saek miz feih, gyoengq bouxcoz dingq dwk rwz cungj bi bae.

Sawqmwh, aen vwndiz ndeu gaz youq ndawhoz gou, ndwnj mbouj roengz, doenx mbouj ok. Cojgoek dou dwg gangj Cuengh, dou gyoengq lanlan laenjlaenj hix cienzbouh riengz gangj Cuengh cij deng ha, vihmaz miz nyaenx lai gyahoh mbouj rox gangj vahcoj, dauqfanj gangj gak cungj gak yiengh coenzvah wnq ne? Nanzgvaiq miz vunz guh fwen dwk naeuz:“Gyoengqsou lwg Bouxcuengh, bienqbaenz yienghmaz vunz, mbangj doj mbangj cix Gun, dingzlai lumz goengcoj.”

Sauq aensan goengcoj laux ndaej le, daihgya couh nyuenzloh byaij dauq hwnj ci. Gou daegdaengq senj bae nem goeng’au daiqdoih caemh ci, siengj ndaej caeuq de lai gangj geij coenz goj.

Gwnz ci itloh doxdauq, goeng’au lwnh gou haujlai gojsaeh doenghbaez Ranzcung dou.

Ciuhgonq ranz Cung Daihlwngz dou miz boux lwgcoz ndeu bohmeh gvaqseiq caeux, liuzlangh okrog guh gaujvaq, bae daengz Luzconh ndaej daengz doiq gvanbaz geq ranz Cieng mbouj miz lwg ndeu soulouz hwnj- daeuj guh “lwgciengx”, gaij singq Cieng, doiq gvanbaz geq haenx doeklaeng aeu maex hawj de, hawj de ciep daemznaz ranz Cieng. Doiq gvanbaz geq ranz Cieng gvaqseiq le, de cix gag dauqfuk gaij singq Cung. De youq Luzconh sanj lwg sanj lan, daengz seizneix gaenq cibgeij daih lo. Aenvih Luzconh caenh gangj Ngaij, ndigah gyoengq gyahoh dou youq baihde couh mbouj rox gangj Cuengh lo.

Miz laeq lwgsai ndeu ngamq ndaej sam bi boh de deng ngwz haeb dai, meh de daiq de bae lingh haq vunz, aiq dwg meh de mingh “sat sam gvan”, haq sam giz dai bae sam boux gvan, doeklaeng haq baez daihseiq haq Fuengzsingz mbanj Ginghcuz ranz Leix cij ndaej gyaeujyah caezlaux. Lwg haenx hix deng gaij singq Leix, maj hung baenz vunz le mbouj lumz cojcoeng, caemh gag dauqfuk gaij singq Cung, youq baihde ciengx lwg ciengx lan, daengz seizneix gaenq bet gouj daih lo. Gij gyahoh baihhaenx hix mbouj rox gangj Cuengh, gangj Vahginghcuz caeuq Begvah.

Lij miz daeg mbauq guhhong gig gaenx ndeu, de aeu maex ranz Noengz Mbanjfaexnwq, ranz bohda nazreih lai, ndei guhgwn, couh senj bae mbanj bohda youq, daengz seizneix caemh miz roek caet daih lo. Gyahoh Faexnwq gangj Cuengh.

……

“Goeng’au, cojgoek raeuz nyuenz dwg gangj Cuengh, gij lwglan seizneix mbouj rox gangj Cuengh haenx, suenq mbouj suenq dwg ‘lumz coj’ ne?” Gou nyaenx mbouj ndaej cam naeuz.

Goeng’au riu naeuz:“Mbouj ndaej yienghneix gangj vei, doengz caemh go makgam, miz aen van aen soemj. Cojcoeng baenzlawz yiengh daihlaeng mbouj itdingh ciep, beij- gangj boux daxgoeng ndeu dwg canghdajdoq, lwglan de mbouj itdingh rox dajdoq.”

Banhaemh youq Daihlwngz dox- caeuq gwn haeuxcaeuz, goeng’au daeuj riengz gou caemh daiz. Dou doq gwn doq gangjgoj, gangj deihleix, gangj lizsij, engqlai vahdaez lij dwg gangj gij cingzgvang gyahoh ranz Cung gakdieg dou. De naeuz:“Benq dieg daengngoenz dak, rox maj bak yiengh rum, gangj Cuengh naeuz gangj Gun, caemh dwg vunz beixnuengx……”

Goeng’au gangjvah coenzcoenz dwg yw, gou yaek daengx ciuh geiq gyangsim. Caen dwg “Nem bouxlaux gangjgoj, rox dauhleix lailai, beij doegsaw lij gvai, rox byai youh rox goek.”

Gyoengq gyahoh gak lengq hwnqhangx yaek dauqbae, gij beix- nuengx Daihlwngz gwq daengq raez daengq dinj, nanznanz mbouj sij biek. “Gyoengq beixnuengx ndei byaij!” “Sam bi gvaq le caiq doxraen!”

Daengngoenz ngamq nod roengz laengndoi baihsae, fwjhaemh nding lumj feiz, henj lumj gim, hau lumj faiq, gak saek gak yiengh gyaeu gvaq fuk man bae.

 
 
 
   
   
   


版权所有 广西民族报

联系电话:0771-5528076 5559552
传真:0771-5528087 电子邮箱:gxmzbw@163.com
地址:广西南宁市桂春路16号 邮政编码:530028
 

关闭