De umj de dwk, lwed daj giz deng sieng myoxmoet lae okdaeuj, lae haeuj geu buh, lae roengz gungz vaq bae, lae daengz faj fwngz, lae roengz gouh haiz. Raeujrub, niunang, faj fwngz de caen roxnyinh daengz diuzmingh daj giz deng vauh baez di baez di lae bae. Sojmiz couh youq mwh yaep da miz okdaeuj lo, gyoengqde gak boux gag hai aen cimohdoz ndeu, hai gvaq giz bien goengloh, beixnuengx youq doiqnaj, de youq baihlaeng. Miz haujlai baez, de naemj cau ci hai gvaq doiqnaj bae, hoeng cungj cau mbouj gvaqbae. Rumz banhaemh hwnj, hawj gyoengqde hai ndaej engqgya haengjheiq lo, beixnuengx youq doiqnaj lumj ndaundeiq baefinz cungbyoengq laepngau, vaiqvitvit ronghsagsag. Beixnuengx gijmaz cungj guh ndaej ndei gvaq de, cien caep ndaej caezcingj, ciengz daz ndaej seuqset, hai ci hix ak dangqmaz, couhlienz laeuj hix gwn ndaej lai gvaq de lailai. De cix guh gijmaz cungj numqnatnat, baez yamq baez yamq ciuq bouhloh guh, ndigah gingciengz lumj boux gapguh remcieng boiqhab ndeu riengz youq baihlaeng beixnuengx, roxnaeuz ndwn youq henz de. Dan miz baez neix, de naengh youq gwnz deih umj de dwk.

Beixnuengx senqsi gangj mbouj ndaej lo, song faj fwngz caeuq dinga cix mbouj gamsim, caenhguenj yungh daengx ndang rengz bae sangj hix dan ndaej hawj fajdin caeuq lwgfwngz doengh geij baez, de hix roxnyinh daengz miz cungj eiqceiq ngwn ndeu daj genga beixnuengx cienz daeuj. Miz geij baez, de lumjnaeuz yawjraen diuz saihoz beixnuengx lumj aen dungx duz gungqsou seiz fwn yaek doek, baez caeuheiq couh bongz hwnjdaeuj, vadgei dangqmaz, hawj de naemj riu, hoeng youh riu mbouj okdaeuj. Saihoz gizhaenx miz gijmaz suj dwk hawj beixnuengx gangj mbouj ndaej ha? De caen naemj bang de mbek gaiq ndok doed hwnj haenx ok, hawj de gangj okdaeuj. Hoeng, gij lae okdaeuj haenx dan miz lwed. Gij lwed lae okdaeuj gonq haenx giet youq faj fwngz de, bienq hawq, lwed moq laebdaeb biu okdaeuj, lae roengz gwnzdeih baenz gvaengz hunghung. Faj fwngz de nyaenx giz sieng de dwk, yungh rengz daengx ndang goemq dwk, lwed nding lai cix hawj de daraiz. Neix hawj de genga unq liux, mbouj rox baenzlawz guh, dwg yungh cimohdoz doz beixnuengx bae yihyen, lij dwg couh baenzneix umj de dwk caj vunz daeuj gouq? Daxbaenh de youq ndaw dienhvah ca mbouj geijlai dwg rongx 120、110: “Vaiq daeuj gouq vunz! Miz ci doxbungq!……” Rongx liux de couh itcig dwg aen yiengh seizneix lo, umj beixnuengx dwk, simgip youh mbouj miz banhfap.

Lwgda bienqbaenz mae caeuq cim, nyib giz deng vauh diuzmingh ndaej mbouj ndaej? Fajfwngz bienqbaenz naeng caeuq noh, fung diuzmeg lwed lae dwk ndaej mbouj ndaej? De siengj hwnj daxbuz guhnyib, youh yinz youh saeqmaed, cungj miz banhfap aeu gij baengzgat nyib baenz buhvaq hab ndang. Mehmbwk ak lai lo, gyoengqde seng ndaej lwgnyez, lij rox yungh gak cungj laebleb suek caeuq henhoh lwgnyez dem. Dangguh bouxsai, de roxnyinh bonjfaenh mbouj miz yungh lai lo, de mbouj rox dwg baenzlawz majhung, hix mbouj rox ciuqgoq vunz geijlai. De dan rox yungh rengzmanz ra cienz, baengh ndang cangq ndang maengh bae ra gwn ra daenj. Mwh de guhhong, haeujsim henhoh gyoengqde baexmienx deng sieng, neix mbouj dwg ceij daemjbungq、naeng sik doenghgij neix, gyoengqde cungj vunz neix baexmienx mbouj ndaej daemjbungq、naeng sik. De dwg ceij aeu baujcingq song ga lingzvued daengx youq byaij loh, song fwngz cib lwgfwngz caezcingj liux. Gyoengqde mbangj vunz, aenvih daj gwnz gyaq doek roengzdaeuj, ga mbouj dwg deng sieng couh dwg raek, mbouj dwg nguh hong, couh dwg bienqbaenz gij vunz ndang canz mbouj miz banhfap guhhong canh cienz. Gij vunz deng gihgi heh lwgfwngz bae haenx, gaem mbouj maenh hongdawz, gij hong guh ndaej haenx couh noix lo.

Cigouqvunz youq gwnzloh lo, gingjcaz daengz gonq canghyw, daeuj le couh mbouj dingz mbouj duenh ingj siengq aeu baengzgawq. Gyoengqde guh saeh mbouj vueng luenh, yaek guh gijmaz ndaw sim miz soq, dan miz de caeuq boux hai ci haenx mbouj rox bang ndaej gijmaz. Boux hai ci haenx mbwqgyaengyaeng, ngaezngwdngwd daengx youq henz gajceh. De bonjlaiz wnggai caengz boux hai ci haenx, hoeng aen yiengh bouxhaici hawj de nyaenx mbouj ndaej hojlienz de. Ndaek neix yawj hwnjbae caen mbouj dwg vunz rap ndaej saeh, youh byom youh ndaem, geu buhhau nyaeuqnywt, deng raemxhanh nyumx ndaej bienq henj. Aen naj lumj naj duzlingz, aenvih senqsi deng rumz bongj ndit dak cungj dwg nyaeuq, gyahwnj seizneix ngaez- ngwdngwd, yawj hwnjbae caen dwg youh ndoq youh yakyawj. De itdingh dwg dam hong, cij youq gyanghaemh rag huq, youh itdingh dwg mbei iq, cij mbouj hai daeng couh seizbienh youq henz loh dingz ci, liux le roengz ci ok nyouh. Caj mwh de sad nyouh haeuj byoz faex henz loh, dingq ndaej nyi gij sing ci doxbungq soemraeh. De vuengmuengz niuj gyaeuj gvaqbae yawj, gij bouhgienh cimohdoz bungq soiq haenx mbin hwnj doek roengz laj din de, gij nyouh de miz mbangj couh rih roengz vaq de bae. Seizneix dangzvaq de lij miz benq ndeu dumzsaeb, lahlen hix lumz rag hwnj lo. Daxboh caen siengj daezsingj de rag lahlen hwnjbae, hoeng cix saedcaih mbouj miz banhfap caeuq de gangj saek coenz vah. Daxboh cijndei ngawzngwdngwd yawj haeuj aen gajceh gengz daengx youq henz loh haenx. Aen ci gaeuq haujlai yaq lo, loekci miz boengz, gij boengz neix wnggai dwg fwn doek gvaq youq gwnz lohbya nem hwnjbae. Gij faex faexnganqciq gwnz ci hawj daxboh roxnyinh geizheih, neix dwg faex mbanj bonjfaenh gag ndaem roxnaeuz dwg mbanj henzgyawj ndaem? Daxboh mbouj miz bya lo. De gag ciemcih co hawj bouxwnq, baez ciem couhdwg samcib bi. Samcib bi neix, gwnzbya dan ndaem faexnganqciq. Baenz goengq baenz goengq bya doxdam mbouj duenh, dan miz faexnganqciq, neix daxboh baez daihdaeuz raen. Boux vunz Bouxcuengh neix, daj iq youq gwnzbya youq, naj douranz dwg diuzrij laecoco, seiqhenz aenranz dwg gij rin maj miz ngawhrin, faexcoengz、faexsamoeg、faexdinbit、faexraeu、faexmaklaeq……Miz heu miz nding maj ndaej baenz caengz baenz caengz.

（1）

他抱着他，鲜血从模糊的伤口流出来，浸染在衣服上、裤子上、鞋子上、手上。那么温热，那么黏潮，他的手真切地感受到生命从豁口一点点流失。一切就在一瞬间发生了，他们各自骑着一辆摩托，行驶在公路的右侧边缘，兄弟在前，他在后。有好几次，他想超车跑到前面去，都没有做到。晚风助兴着奔驰的快感，兄弟在前方犹如流星冲破黑暗，迅捷而闪亮。兄弟什么都比他做得好，砌砖整齐，刷墙利落，开车也是一把好手，就连酒量也远超于他。他则做什么都慢吞吞地，按部就班地，因而经常像个积极配合的合作者跟在兄弟后面，或者站在他旁边。只有这次，他坐在地上抱着他。

兄弟早已说不出话，双手和腿脚却不甘放弃，尽管拼尽全力地挣扎只是让脚掌和手指动弹几下，他也能感到一股倔强的意志从兄弟的四肢传来。有几次，他似乎看到兄弟的喉头像蛤蟆雨前的肚皮，一鼓一鼓地在动，十分滑稽，简直让他觉得好笑，但他又笑不出来。喉咙那里有什么锁住兄弟的话了吗？他真想帮他把那块凸起的骨头掰开，把他的话释放出来。然而，被释放出来的只有血。先流出的血在他手上凝固，变干，新的血还在冒出，在地上淌了一大片。他把手压在他的伤口上，尽力捂住，满眼的红却让他眩晕。不适感让他手足无措，他不知道该怎么办，是用摩托车载兄弟去医院，还是这么抱着他等救援。刚才他在电话里几乎是吼着和120、110说话：“快来救人，发生车祸了！……”吼完他就一直保持现在的姿势，抱着兄弟，着急而又无能为力。

眼睛能不能化成针线，缝上生命的缺口？手能不能变成皮肉，封住鲜血的通道？他想起祖母的女红，匀称、细密，总能将碎布整成合身的衣裳。女人真了不起啊，她们能生下孩子，还能用各种零碎包裹和守护孩子。作为男人，他觉得自己要无用得多，他不知道人是怎么长大的，也不太懂得照顾人。他只会使蛮力挣钱，将生活的希望寄托在强壮的四肢上。他干活时，小心地保护它们免于受伤，这指的不是磕碰、破皮之类，他们这类人是免不了磕碰、破皮的。他指的是要保证双腿灵活站立走动，双手完好十指健全。他们中的不少人，因为从支架上摔下，腿或伤或断，要么误工，要么沦为没法挣钱的废人。而被机器切掉手指的人，再也拿不稳工具，能干的活计就有限了。

救护车在来的路上了，而警察先于医生到达，来了就不停地拍照取证。他们做事有条不紊，目标明确，只有他和那个司机不知道能做什么。那个司机哭丧着脸，木讷地站在卡车旁边。他本该恨司机的，但司机的样子让他忍不住可怜他。这家伙看起来真不是个能担事的人，又瘦又黑，白T恤皱巴巴的，被汗水浸得发黄。他猴子般的脸因为风吹日晒过早布上皱纹，加上一副哭丧样，看起来真是又穷酸又丑陋。他一定是贪工，才在夜间拉货，又必定胆小，才不打灯就把车随意停在路边，然后下车撒尿。等他将尿射向路旁的灌木丛时，他听到尖厉的碰撞声。他惊慌地扭过头，一些摩托车撞碎的部件飞到他脚下，他的尿就有一部分洒到了裤子上。现在他的裤裆仍有一片潮湿，而拉链也忘记拉上了。父亲真想提醒他把裤子拉链拉上，却实在没法跟他说一句话。父亲只好呆呆地看着那架歪斜地停在路边的卡车。车身半旧了，轮胎有泥巴，应该是在雨后的山路上粘上的吧。车上的桉树木头令父亲好奇，这是自家村子山上种的，还是隔壁村子山上种的？父亲没有山了。他亲自签字包租出去的，一签就是三十年。这三十年，山上只能种植承包商经营的桉树。连绵不绝的山，只生长一种树，这真是父亲头一次见。这个壮族人，从小住在山上，门前是汩汩奔腾的溪流，房屋四周是长满青苔的石头，松树、椴树、柞树、杉树、橡树、梧桐树、栗树层次分明地长着。