Seizneix siengjsiengj, caen vuenyungz raixcaix, itcig roengzdaeuj, buenx gij vahlaeuj daxboh, gou hag rox aen dauhleix ceiq gaenbonj guhvunz haenx.

Daxboh miz aen sibgvenq ndeu, couh dwg ngoenz sam can, mbouj miz laeuj mbouj ndaej.

Hoeng gij goj de caeuq laeuj haenx, hix caeux couh youq ndaw sim dou nad aen yaenq ndeu.

De gangj gvaq, ndaej mbouj gwn haeux, hoeng mbouj ndaej mbouj gwn laeuj. De gangj donq ndeu mbouj gwn laeuj couh rox daengx ndang cungj unqnaiq mbouj miz rengz. De bingzciengz gangjvah mbouj lai, hoeng baez ndoet laeuj, vah couh lai, dingz mbouj ndaej lo. Miz baez ndeu, gwn caeuz seiz de gangj daengz gij saeh gaxgonq bonjfaenh.

Youq gou bet bi seizhaenx, song daeg nuengx cungj lij gig iq, daxmeh cujyau youq ranz ciuqgoq lwgnyez, daxboh cix baengh hawj bouxwnq guhhong ndaej cienz dembouj ndaw ranz yungh. Miz baez ndeu, aen mbanj liz ranz geij cib goengleix, miz boux lauxbanj hai daemzbya gai bya, aeu ra honglingz, cienzhong gig lai, couh dwg yaek beij bingzciengz sinhoj, aenvih yaek guhhong gvaq haemh. Aenvih daxboh gaenx guhhong, boux- daemzbya daeuj ra daxboh, siengj hawj de bae guhhong, daxboh siengj cungj mbouj siengj couh dapwngq lo, gwih gyaq danci gaeuq couh hwnjdin lo. Seizhaenx dingjlingz dwg seizdoeng, yienznaeuz seizdoeng baihnamz mbouj doek nae, hoeng raemx lij gyoet dangqmaz, daxboh soemh nit, guh le song ngoenz hwnz ndeu, duenh geizgan neix mbouj ninz gvaq.

Song fwngz ngamq bungq raemx, aen sim cungj gyoet liux, daengx boux vunz cungj saenzdedded, gvaq yaep ndeu, fwngz couh mazmwnh liux. Gwnz ndang yienznaeuz daenj gij buhvaq re raemx, hoeng lij roxnyinh nit daengz ndaw goet bae. Daxboh naeuz, gaenbonj mboujmiz aen banhfap wnq, cijndaej haeb heuj dingj dwk. Hoeng aen banhfap haekfug naetnaiq caeuq nitgyaengj de, couh dwg laeuj, de lumj caeux couh suenq ndei nei, aeu aen bingzgau iq ndeu cang baenz buenq bingz “laeujdoj”daiq youq gwnz ndang, de naeuz ndoet gaemz ndeu roengz dungx bae, couh raeujrub lo.

Gij nienzgeij ngamq ndaej bet bi haenx doiq boux lwgnyez ndeu daeuj gangj, miz ndaejgeiq hoeng geiq mbouj caezcienz, daxboh baenzneix gangj, hawj gou doiq gij saeh seizhaenx roxyiuj ndaej engq caezcingj, gij goj haenx dwg gij goj fatseng youq gwnz ndang daxboh, hix dwg gij goj dou.

Cigdaengz ngoenzneix, gou vanzlij mbouj miz banhfap lijgaij, laeuj ndaej hawj vunz baenzlai naengzliengh, danhseih, youq seizhaenx, laeuj ndaej daiq hawj daxboh naengzliengh, de itdingh gamjsouh daengz lo.

Daxmeh doeklaeng laeglemx caeuq dou gangj, baezhaenx, daxboh gaeb bya sat le, youq gwnz loh dauqma ranz, aenvih baeg lai, cigsoh ninz ndaek lo, lienz vunz caeuq danci itheij laemx youq henz loh, gyaeujhoq bienq heu baenz benq ndeu, de cungj mbouj rox. Doengxhaemh, daxmeh baek ywdoj daeuj bang de oep, de dawz song bak maenz cienzhong guhhong ndaej haenx daj ndaw daeh mbon okdaeuj, lumj fatciengj nei nyinhcaen gyau hawj daxmeh, daxmeh louzsim daengz, aenvih ngaiz hwnz, song lwg da de cungj dwg seilwed.

Daxboh miz aen sibgvenq ndeu, moix baez okrog guhhong dauqma, de cungj dawz gij cienz guh honglingz ndaej haenx gyau daengz ndaw fwngz daxmeh bae, yienzhaeuh riu dwk riengz dou gangj, de youh bienqbaenz bouxgungz lo.

Daxmeh dwg boux mehmbwk lajmbanj ndeu, mbouj doeg gvaq gijmaz saw, hix mbouj rox seiqgyaiq baihrog baenzlawz yiengh, caiqlij, de hix mbouj miz gijmaz seizgan byaijok mbanjranz.

Gou riu daxboh gvaq, laihnaeuz de lau mehyah, cij dawz cienzhong cungj ciuqsoq gyau hawj daxmeh. Doeklaeng gou cij rox, daxboh vihmaz yienghneix guh, dwg vihliux hawj daxmeh faenh ancienz ndeu. De naeuz ciuh vunz neix, mbouj ndaej hawj de ciengz vaenleix hoenghhwd ndeu, mbouj soengq gvaq faenh laex baenz yiengh ndeu, caiqlij caengz doiq de gangj gvaq coenz vah ndeidingq ndeu. Ndigah de aeu caenhrengz hawj de nyinhnaeuz swhgeij ndaej yawjnaek, gyau di cienzhong haenx hawj daxmeh, daxmeh onjsaed, de hix cwxcaih.

Daxboh ciuh vunz neix, mbouj daegdaengq bae gyaezmaij gijmaz, hix mbouj cienmonz bae naemjngeix ndwenngoenz baenzlawz cij gvaq ndaej engq ndei, seiq vunz de, ca mbouj geijlai dwg heux aen ranz baenq, heux aen mbanj cienq, youq ndawde neix baenq bae baenq dauq, hoeng laeuj, hix bienqbaenz bouhfaenh ngoenznaengz de ndeu. De cungj naeuz, aen cungmeng haenx lumj lauxsae nei, yienznaeuz mbouj gangjvah, cix seizseiz daezsingj de gij saeh gvaqbae haenx, hawj ukgyaeuj de ciengzseiz singjsak.

Gizsaed cungj singjsak neix, hix dwg lingh cungj hingzsik sawj de fiz bae. Baenz bi baenz ndwen, daxboh caeuq laeuj, doxmbek mbouj ndaej lo.

Vunzmbanj ndaej miz geijlai saehyinx ne? Vunzmbanj youh miz gijmaz gyaepgouz ne?

Couh lumj daxboh, nanz le, laeuj doiq de daeuj gangj, baenz cungj doxgaiq lumjbaenz haeuxam bingzciengz raen haenx, de hainduj siengj aeu laeuj daeuj mazmwnh swhgeij, ndoj diuz rapnaek swnghhoz daenz youq gwnz ndang haenx.

Bouxvunz ranzhoj, ciengx lwgnyez aiq ndaej yawj baenz doyawz caeuq dawz rapnaek ba. Gij ngaenzhag cukgaeuq ndaej daenz gungj diuz hwet daxboh.

Buenq bya gungq, gai gyaeqbit, ndaem reih cae naz……Gij ginglig daxboh suenq mbouj ndaej dandiuh. De sai doengh gij seizgan dijbauj baenzneix, itcig cungj heux lwgnyez baenqlulu. De aeu gij riznyaeuq najbyak, vih gyoengq lwgnyez de, yinx rongh roennaj.

（3）

现在想想，真的很庆幸，一直以来，伴着父亲的酒话，我学会了做人最基本的道理。

父亲有个习惯，那就是一日三餐，非酒不可。

而他和酒的故事，也早已在我们心里烙了印记。

他曾说过，可以不吃饭，但不可以不喝酒。他说一顿不喝就觉得浑身乏力。他平常话不多，但是一旦喝了酒，就仿佛打开了话匣子，关都关不住。有一次，他在饭桌上说起了关于自己的故事。

在我八岁那年，两个弟弟都还很小，母亲主要在家照顾小孩，而父亲则靠给别人打零工贴补家用。有一次，离家几十公里的村子有个鱼老板开鱼塘卖鱼，要找零工，工钱很可观，就是会比往常辛苦，因为得熬夜。因为父亲的勤劳老实，鱼塘主找到了父亲，想让他去干活，父亲想都没想就答应了，骑着一辆稍显破旧的自行车就出发了。当时刚好是冬天，虽然南方的冬天不下雪，但水还是刺骨的冷，父亲冒着严寒，硬是硬着头皮干了两天一夜，这期间没有合过眼。

双手刚触碰到水面，锥心的凉意袭来，整个人都颤抖，过了一会儿，手就没有知觉了。身上虽然穿着防水的服装，但沁骨的寒意还是阵阵袭来。父亲说，根本没有得选，只能咬紧牙关克服。而他克服疲惫和严寒的法宝，就是酒，他仿佛早就算好了一样，用一个小塑料瓶装了半瓶“土茅台”带在身上，他说一口下肚，可暖和了。

八岁的年纪对于一个小孩儿来说，记忆是存在但不完全的，父亲的自述充实并令我的那段记忆变得更完整，那是发生在父亲身上的故事，也是我们的故事。

直到今天，我仍旧无法理解，酒能给予人多大的能量，但是，在当时，酒带给父亲的能量，他一定感受到了。

母亲后来偷偷跟我们讲，那一次，父亲抓完鱼在回来的路上，因为太累了，直接睡着了，连人带车一起摔到了路边，膝盖摔瘀青了一大片，他都没发现。晚上，母亲用草药煮水帮他敷，他把干活得的两百块工钱从口袋里掏出来，像颁奖一样郑重地交给母亲，母亲注意到，他的双眼由于熬夜，已经布满血丝。

父亲有个习惯，每次出工回来，他都会把打零工挣的钱交到母亲手上，然后笑着跟我们说，他又变成穷光蛋了。

母亲属于典型传统的农村妇女，没读过什么书，也没见过什么世面，甚至，她连走出村子的机会都很少。

我曾经取笑过父亲，以为他怕老婆，才会把工钱都如数上交。后来我才知道，父亲之所以这样做，是为了给母亲一份安全感。他说这辈子，没给过她一场隆重的婚礼，没送过一份像样的礼物，甚至，没对她说过一句动听的话。所以他得尽力让她认为自己是被重视的，把那点工钱交给她，她会踏实，他也自在。

父亲这一生，没有过多的爱好，也未曾去探索和思考过另一种活法，他的人生，几乎可以说是以家庭为中心，以村子为圆盘，在这样的空间里循环往复，而酒，也成了他生活的一部分。他总说，那个缸子好像老师，虽然不会说话，却时刻提醒着他过去发生的事情，让他能够保持清醒。

其实这样的清醒，也是另一种形式的迷醉。长年累月，父亲和酒，成了切分不开的整体。

村里人能有多少趣味呢？村里人又有什么追求呢？

诚如父亲，久而久之，酒对于他而言，成了一种例如米饭般常见的东西，他开始试图用酒精麻痹自己，逃避生活压给他的重担。

穷苦人家，养孩子也有可能成为累赘和负担吧。学杂费足以压弯一位父亲每天都在强撑的脊梁。

贩鱼虾，卖鸭蛋，种地耕田……父亲阅历算不上单调。他耗费着那些所谓的宝贵光阴，一直在以孩子为中心，轮轴转着。他用额头上逐渐爬满的皱纹，为他的孩子们，指明前程。