It

Rumz gwnz dingjbya baez boq hwnjdaeuj cungj dwg yienghhaenx haenq dangqmaz, gangjnaeuz dwg rumznit cibngeih nyied, gangjnaeuz dwg gij rumz Nanzdanh. Gizneix, rumz fokhaenq、gyoetcaep, ci dwk gofaex gohaz yaepyet ngeng bamq bae.

Ngoenzhaenx bae Goemqloengxroengq couh- dwg yiengh gingjsaek neix, Yangz Gvanghgiz hai aen ci “badau” de bae, boh’au de Yangz Vwnz naengh youq baihhenz dieg fouqgyaq, saeknaj liengznit baetmaed. Aen ci youq gwnz roen rumznit bonghfufu hai coh baenaj, mwh ci hai daengz bakgemh Goemqloengxroengq gip sat ci, faenx daj baihlaj loekci mbinfoenfoen hwnjdaeuj, hawj bakgemh lumjbaenz mbin daeuj rumz fwj mbouj doengz bingzciengz. Song boux de daj ndaw ci ndonj okdaeuj, naj coh Goemqloengxroengq aen dieg deng go’nywj caeuq nyaqgvangq cwgoemq neix. Baihlaeng gyoengqde, dwg benq dieg fwzrwgrwg gvangqgumgum ndeu, gij fwj gyaeundei mbinyebyeb haenx dakboiq gij ngaeuzbaihlaeng gyoengqde, hawj sojmiz gingjsaek gizneix bienq ndaej sanggyae youh laegluemx.

Yangz Vwnz daenj buhyindung, daenj haiz- binbya, dwgrengz dwk byaij hwnj dieg nyaqgvangq caeuq rinnamh feiq haenx, byaij soh haeuj ndaw cungqgyang ranghdieg Goemqloengxroengq bae, doeklaeng youq giz sang ndeu dingz roengzdaeuj, de yawj seiqhenz, gaiqdieg roek bak lai moux fwzfwd boedbaih okyienh youq naj lwgda de, dieg neix fwzfwd caemrwg, lumjnaeuz gizneix coengzlaiz mbouj caengz nauhyied caeuq cauzndwet gvaq. De caem yaep ndeu, cij singngoemx doiq Yangz Gvanghgiz henz ndang naeuz: Ngoenzcog couh ciu vunz, hawj gihgai haeuj ciengz daeuj, caenhliengh vaiq di canj rum nywj bae, daeh nyaqgvangq caeuq rinnamh feiq bae, coihfuk diegdeih, raeuz couh youq gizneix dajcauh aen seiqgyaiq moq ndeu.

Mwh “seiqgyaiq moq” sam cih saw neix gangj ok bak, Yangz Vwnz simcingz miz di luqlawq, doengh gij saeh cabluenh haenx sawqmwh nyoengx haeuj simdaeuz. Neix dwg gij saeh geijlai bi gaxgonq lo? Hix dwg youq Goemqloengxroengq, hix dwg youq gizneix, youq ndaw ndoengbya liz ndawbiengz gyae’gyangq neix, de caeuq gyoengq beixnuengx ndonj youq lajdeih, mbouj raen gwnz mbwn mbouj raen daengngoenz, youq ndaw sing gihgi yiengjhumhum haenx vat congh haeujbae, youq ndaw heiq raemxyw gyanq ndaeng haenx diemheiq……Sawqmwh, doenghgij gingjsaek haenx siusaet lo, yienghceij youh dauqma daengz seizneix fwzfwd boedbaih, lumj loq fangzhwnz nei sawj de mwnhsaengx liux.

Yangz Vwnz bued hai go’nywj dangqnaj, lumjnaeuz yawjraen boux lwgnyezrauh byombyangq daenj geu buh ndaemndwt uqaq ndeu, yakdoeg dwk ndwn youq ndaw doigvangq.

Ngeih

Goemqloengxroengq caemrwg lai bi le youh nauhyied hwnjdaeuj. Yangz Vwnz cingj bak lai boux gunghyinz daeuj, hai cicanj、dawz gawqdienh fagcax daengj gak cungj gak yiengh hongdawz, cap haeuj ndaw dieg gizgiz go’nywj nyaengqnyangq caeuq rinnamh feiq nyaqgvangq bae. Dieg Goemq- loengxroengq sam mienh bya humx, cungqgyang miz gaiq dieg seiq bak lai moux gvangq loq bingz ndeu, daengx gaiq deih yawj hwnjbae gvangqlangh raixcaix. Gij singsep gawqdienh swenj gvaq gwnz dingjbya, baenz benq baenz benq go’nywjfwz doxriengz laemx roengzbae, aen cicanj riengz laeng canj daeuj, ragnywj hix deng lienz boengz ciemz hwnjdaeuj, gij boengz canj hwnjdaeuj haenx, ndawde cab miz nyaqgvangq mwnhsaeq, saek mongdaeuh, gaenq mbouj miz feihdauh namhhom. Mbiengj baihswix gwnz buenq aenbo giz doed hwnjdaeuj haenx, go nywjndoeng caeuq nyaqgvangq deng cawzseuq le, aen bo iq luenzlu ndeu menhmenh loh okdaeuj, doedok gwnz namh miz saek cib mij sang, lumj aen fa luenz hung ndeu goemq youq gwnz dieg maenhndwtndwt, hawj vunz nyaenx mbouj ndaej siengj neix siengj haenx siengj mbouj liux: Baihlaj aen fa neix yo miz baexmaed gijmaz? Daihgya cungj doeksaet danqheiq dwk humx gvaqbae yawj, cai naeuz aen cohdieg “Goemq- loengxroengq” neix mbouj dwg daj aen fa hung neix ndaejdaeuj? Hix nanzgvaiq, Nanzdanh, aen dieg oemqyo gvangq lai neix, gaxgonq dauqcawq cungj dwg gangj gij goj Goemqloengxroengq, “doengz guh roengq loengx diet guh fa, gimngaenz doengzbauj yo ndaw sieng”, gaxgonq dwg aen diendangz boux dauzgim neix, seizneix lumjbaenz lij mbinbiu gij feihdauh gimngaenz.

Diegnamh luenhcabcab haenx memhmenh loh okdaeuj, youq baihlaj go faexraeu gwnz bobanz fwngz baihgvaz haenx ndeu, ra raen gij riz ciuhgeq vunz Sungcauz lienh ngaenz lienh doengz ce roengzdaeuj haenx: Rin ndaemmong, namhsa giet- ndongj, lij baenz ndaek, miz daeuhdanq, doenghgij neix gizgiz cungj miz, neix dwg safeiq caeuq nyaqgvangq goemq youq gwnz dieg; bouxcaeggvangq aeu raemxyw miz doeg daeuj swiq ngaenzgvangq roxnaeuz doengzgvangq, ce gij mieng raemxuq roengzdaeuj, dwg gij aengumz deng raemxdoeg ndaw mieng cimqmyaex laj daejnamh bienqbaenz haenx; gaiq hongdawzdiet myaexmyanmyan、huq suzliu vaihvadvad、gij baengz mwtnaeuh、aenranz doemq- lak……Gij yienghceij muenxda siengraek neix, dwen vunz rox, bide gyoengqvunz luenh vatgud buqvaih caetnamh caeuq gij yienghceij doiqdeuz diuqgah haenx. Vunz baihrog gig nanz siengj ndaej daengz, ndaw aen bya saenzmaed neix, gaxgonq miz bouxvatgim daj daengx guek gak dieg daeuj comzyouq gvaq, bingzyaenz moix ngoenz miz song fanh haj cien vunz youq, mwh ceiq lai de miz sam fanh vunz. Gyoengqde roxnaeuz youq gij ranz gwnz dieghong caeuq diemqhaeux、diemqdaeqbyoem、ranzdaizgiuz doengh gizneix youzlangh guhcaemz, banngoenz vunz cauzhuhu, gyanghaemh daeng ronghsagsag, deng vunz gangjriu heuhguh “Yangh- gangj Iq”; roxnaeuz youq ndaw conghnamh gaenh bak mij laeg laepngaungau haenx, guengzbag dwk vatgud lohgvangq, cimhra cienzcaiz.

Ranz Yangz Vwnz couh youq Cehhoz Cin Lahmoh Cunh aen mbanj laj dinbya neix. De ndaej geiq, de gag bouxdog hwnj Goemqloengxroengq bae vat gvangq, dwg youq 1982 nienz, seizhaenx de ngamq ndaej 16 bi.(1)

1

山顶的风登场时总是特别高调，何况是十二月的寒风，何况是在南丹。风迅猛、强劲、冰冷，霎时草木倾伏。

那天去往笼箱盖时就是这般光景，杨光吉记得他开的是“霸道”，叔叔杨文坐在副驾，神色有些清冷。车子在寒风劲吹的山路上一直往上冲，到达笼箱盖的坳口时，车子急刹后带起漫卷的尘土，让坳口似乎有了不一样的风云。二人从车内钻出，面朝荒草和矿渣覆盖的笼箱盖。他们的身后，是无边无际的苍幕，那些云卷云舒衬托着他们的背影，让一切变得高远而深邃。

杨文一身劲装，登山鞋，艰难地踏上凌乱的矿渣和废方，向笼箱盖的中心地带走去，最后在一处高地停下，他直起身环顾四周，映入眼帘的是六百多亩萧瑟和破败的土地，散发着千年的寂寞，曾经的热闹和喧嚣似乎从未在这里出现。沉默片刻，他哑声对身边的杨光吉说:明天就招人，机械进场，尽快铲掉杂草，运走矿渣和废方，修复土地，我们就在这里打造一个新世界。

“新世界”三个字脱口而出时，杨文的心神有些恍惚，那些嘈杂而混乱的画面一下子涌上心头。那是多少年前的事了？也是在笼箱盖，也是在这里，在这远离尘世的山中，他和兄弟们在不见天日的地下穿行，在机器轰鸣的声响中掘进，在弥漫的刺鼻药水中呼吸……突然，那些场景消失了，画面又回到萧瑟破败的现在，像梦一般让他愣怔。

杨文拨开挡在眼前的荒草，似乎看到一个衣服脏黑的精瘦少年，桀鹜地站在矿堆中。

2

沉寂多年的笼箱盖又热闹起来。杨文请来的一百多名工人，开有铲车、着电锯砍刀等各式工具扎进漫山遍野的荒草和废方矿渣中。笼箱盖三面环山，中间地带有四百多亩相对平缓的土地，使整个地势开阔又大气。电锯的尖锐声划破山头，荒草一片跟着一片倒下，随着铲车的跟进，草根也被连泥带起，被带起的泥里隐约掺杂着细碎的矿渣，颜色有些灰白，没有泥土清香的味道。左侧一处凸起的半坡上，荒草和矿渣被清除干净后，一个圆形的小山包慢慢显山露水，它凸出地面近十米，像一个巨大的圆形盖子把地表牢牢罩住，让人忍不住浮想联翩：盖子下面隐藏着什么秘密？大家惊叹着围上去，猜测着这大盖子莫不就是“笼箱盖”地名的由来？也难怪，矿物的南丹，曾经到处都是笼箱盖的传说，“铜打笼箱铁打盖，金银铜宝箱里埋”，曾经的淘金者天堂，似乎至今还散发着金银的味道。

混乱的土地逐渐裸露出来，可以在右手边缓坡上的一棵枫树下找到宋人冶炼银矿时留下的遗迹:灰黑的石子、板结的沙土，还有炭火炙烤时留下的灰烬，而无所不在的，是覆盖在地表的尾砂和矿渣；盗矿者用有毒药水偷洗银矿或铜矿留下一沟沟污浊的废水，有毒的大水包向地底侵蚀后留下的凹地；锈迹斑斑的铁具、破碎的塑料制品、霉烂的布料、倒塌的房屋……这满目疮痍提示着当年狂挖滥采对土质的破坏和人员撤离时的狼狈。外人很难想象，这座神秘的山中，曾经密集着来自全国各地的淘金者，平均每天驻扎两万五千人，高峰期达三万人。他们或在工地搭建的简易住房及餐馆、发廊、桌球室等处流连，白天人声鼎沸，夜晚灯火通明，被戏称“小香港”；或在地底近百米的黑暗深处，疯狂地挖掘矿道，寻找财富。

杨文的家就在山脚下的车河镇拉么村。他记得他孤身上笼箱盖采矿时是1982年，那时他才十六岁。