Vunz Bingzvaiz Cunh hainduj gangjgouz hwnjdaeuj lo, mbanj lij dwg aen mbanj haenx, vunz lij dwg gij vunz de, mbouj gvaq aen’aen ranz mbouj caiq cabluenh, gyoengqde riengz aen bo bingzbaiz baenz coij roxnaeuz van lumj gung nei hwnq hwnjdaeuj, caez yiengq baih ndeu, caezcup bae gviveh gij roen、mieng、hidungj baizraemxuq ndaw mbanj.

Bi 2021, Bingzvaiz Cunh caiq miz cienjbienq hung, miz Swcigih Dangjveij Cujcizbu cungjlamx dazyinx, Bwzswz Siveij Cujcizbu bae guh, youq henz dah caeuq aen mbanj、reihnaz henz dah ranghdieg Lingzyinz yienhsingz、Ya- gyaz Cin、Lingzcan Yauzcuz Yangh Haugunhhuz Gingjgih cang ndei、ndaem doenghgo, guh aen mbanj miz minzcuz daegsaek. Gaiq gunghcwngz hanghmoeg saehnaz neix heuhguh “Swsuij gyaeundei”, baugvat daengz sam aen yanghcin cibngeih aen mbanj daengx yienh, Bingzvaiz ndaej gyahaeuj gijdoux sifangih haedsim, aeu vwnzva nonsei guh goek guhcaemz, dajcauh aen lijyouz gingjgih 3A gaep ndeu, hwnq ranzdoz、hai bouqlaeuj, daejniemh mbaet mbaw nengznuengx ciengx nonsei, seizde, gwnz vangjloz seizseiz raen mbawsiengq Bingzvaiz Cunh, aen mbanj yaepyet bienqbaenz “dieg hoengz dwkgaj gwnz muengx”. Ndaw mbanj lanzgiuzcangz、daizheiq yiengh- yiengh cungj miz, vunzmbanj gwn haeux sat cix gyaez bae ndaw mbanj ranzsaw、ranzswhyienz、ranzcauh’eiq、ranzguhcaemz daengj dieg liuh. Ceiq hawj daxboh rimhoz dwg, ndaw mbanj lij hwnq aen bozvuzgvanj ndeu, sou miz bak lai gaiq hongdawz dajndaem conzdungj, caiq cingjleix lizsij bienqvaq、fungsug vanzging、gienhsaeh bouxak ndaw mbanj okdaeuj diep gwnz ciengz hawj vunz yawj.

“Yienghneix couh deng loma, vah geq naeuz, bouxlaux mbouj gangj goj, daihlaeng mbouj rox soq”, daxboh naeuz, “caiq mbouj baij gij neix okdaeuj, lwgnyez Bingzvaiz Cunh couh mbouj rox gaxgonq Bingzvaiz Cunh dwg baenzlawz yiengh lo.”

Bingzvaiz Cunh yienghlawz cungj mbouj lumj gaxgonq lo, doengh gij bienqvaq neix, vunz Bingzvaiz yawj youq ndaw da, hoeng baez yawj aen mbanj, cungj roxnyinh lumj loqfangzhwnz nei. Doenghbaez gwn haemz nanz lai, vunzlaux Bingzvaiz lij ndaej geiq gij saeh ninz ranzhaz byaij roenloemq haenx dem.

Ngux nyied co’ngux geij ngoenz neix vunz Bingzvaiz mbouj bae dwk bwnh coq gonengz- nuengx, aenvih seizhaenx maknengznuengx aen heu aen nding aen aeuj, nuengqrumrum dawz gwnz go. Moix daengz mak nengznuengx cug le, couh miz baenz buek baenz buek vunzhek haeuj suen gonengz- nuengx mbaet mak, lij miz boux gouz fuengbienh, doq laeng bouxnoengz cawx gij mak mbaet ndei haenx gwn, roxnaeuz dawz bae ranz oemq laeuj. Suen gonengznuengx ranz gou dingzlai youq bo sang, noix miz hek bae, daxboh couh mbaet gij maknengznuengx aeuj haenx ma, swiq cengh, oemq laeuj nengznuengx. Dangyienz, youq Bingzvaiz Cunh laeuj nengznuengx gya’gya hohhoh cungj yaek miz, hix ndaej dangq cungj laeuj daegsaek ndeu daih hekgviq.

Laeuj nengznuengx diemzyemj, hoeng laeuj nengznuengx vunzmbanj gag oemq haenx lai noix miz di soemj ndeu, daxboh naeuz, gvaqlaeng cungj laeuj nengznuengx raeuz gag oemq de couh mbouj aiq miz lo, dingqnaeuz, cwngfuj yinxhaeuj giyez, yaek dawz gij laeuj nengznuengx caemh guh baenz canjyez. Gou buengq gij laeuj gyaemqhoengz ndaw boi, daj bak boi raen daxmeh do laeuj nengznuengx ok aenngag daeuj. Gou naeuz, saeh neix gou rox, geij ngoenz gonq gou lij riengz bouxdaeuz ndaw yienh bae diuyenz aen hanghmoeg neix, swnghcanjsienq cungj cang ndei lo, hix dajsauq cengh lo, daengz binaj maknengznuengx cug le couh ndaej douzhaeuj swnghcanj. Gij laeuj vunzwnq beij laeuj mwngz ndei lai lo, cix van cix cingx, mbouj soemj saek di.

Daxboh naeuz, guenj de baenzlawz ndei, gou vanzlij dwg maij gwn gij laeuj daxmeh mwngz oemq haenx. Naeuz sat couh yawjyawj daxmeh riu lo, daxmeh hix gaen de riu. Daxboh laux le yied daeuj yied hozraez lo, hix yied daeuj yied haengj gangjriu, yienghneix hawj ranz dou bouxboux cungj sim’angq.

Ngoenzlwenz daxboh bae dajleix suen nengznuengx louz ndaej di nyod ndeu, gvaq haemh ndeu, doengh mbaw nyod haenx reuq lo, daxboh youq aenndoengj nu mbaw nyod haenx, mbaw nyod youq fwngz de menhmenh bienq baenz dug baenz dug. De sanqhai doengh dug haenx, ngeng hawj gou yawj, “yienghneix dak hawq, couh baenz caz nengznuengx lo, gou maij gijneix, baez ok hong yaek cimq huz caz ndeu dawz bae gwn cij ndaej. Mbaw nengznuengx lij ndaej guh geij cungj byaek dem, dingqnaeuz sizdangz mbanj raeuz, roixbyaek mbaw nengz- nuengx、ciengq maknengznuengx、laeuj mak- nengznuengx、yinjliu maknengznuengx daengj bouxhek cungj aeu gwn.” Gou riu de: “Ciuq yienghneix naeuz, mbaw nengznuengx ndaej gueng nonsei, ndaej loegvaq vanzging, nge faex nengznuengx ndaej coemh feiz, hix ndaej nienj mienz ung raet, daengx ndang cungj dwg bauj loma.”

“Bonjlaiz couh dwg ha.” Daxboh daegbied nyinhcaen caeuq gou naeuz, damz gij ndei gonengznuengx mbouj dingz. Dwen hwnj gonengznuengx roxnaeuz nonsei, daxboh vah cungj gangj mbouj liux. Gizsaed gij ndei de gou cungj rox, vunz Bingzvaiz miz byawz mbouj rox ndaej, gyoengqde gaenq ciengx dou lai bi lo. Gou caeuq daxmeh naengh henz riu dwk yawj daxboh gangj, rox ndaw sim de caen angqyangz.

(sat faenzcieng yienz daeng youq 《Gvangjsih Vwnzyoz》)

四

平怀村的人变得讲究起来了，屯还是那些屯，人还是那些人，只是房子不再错落杂乱，而是沿着坡度，所向有致，成排或是沿弧线而建，有序地规划着村内的道路、水沟、排污系统。

2021年，平怀村又迎来更大的转变，由自治区党委组织部牵头抓总，百色市委组织部具体推进，对凌云县城至下甲镇到伶站瑶族乡浩坤湖景区沿河及两岸村庄、田园等进行美化、绿化，建设特色民族村庄。这个被命名为“泗水缤纷”的田园综合体建设项目工程，囊括了全县三个乡镇十二个屯，而平怀村被列入核心示范区的核心，打造以桑蚕文化生态休闲为元素的国家3A级旅游景区，建民宿、开饭庄，体验桑叶摘采和养蚕，一时间，平怀村的照片满网络飞，一跃成为“网红打卡地”。村里篮球场、文艺舞台等设施一应俱全，屯书馆、自然馆、屯创馆、屯乐馆等活动场所，也成为村民茶余饭后的好去处。最让父亲满意的是，村里还建起了博物馆，收集有一百来件传统农耕用具，并整理出平怀村的历史沿革、风土人情、能人事迹贴到墙上让人看。

“这就对了呀，老话说，老人不摆古，后辈失了谱”，父亲说，“再不把这些摆出来，平怀村的后辈都不知道平怀村的过去了。”

平怀村的一景一物，都已不再是过去的模样，这点点滴滴的变化，平怀人都是看在眼里的，可每看村里一眼，仍觉得像是在梦中。过去的苦日子太久了，在老一辈平怀人的记忆里，住茅草房走泥巴路的情景还那么清晰。

平怀村的人是不会在端午节前后给桑树施肥的，因为这个时候桑树挂满了青的、红的、紫黑的桑葚。每当桑葚成熟时，平怀村的桑树林里就会扎进一拨一拨摘桑葚的游客，也有赶方便的，直接买桑农们摘好的桑葚吃，或带回家酿酒。我家的桑园大多坡度比较高，鲜有游客到访，父亲就把那些熟透的桑葚采摘回来，洗净，酿成桑葚酒。当然，桑葚酒是平怀村家家户户的必备品，也是平怀村招待贵宾的特色酒。

桑葚酒清甜，但村民们自酿的桑葚酒多少带些酸味，父亲说，以后我们自酿的桑葚酒可能就少了，听说政府引进企业，要把这桑葚酒也做成产业。我晃着杯里紫红的酒，透过杯口看着母亲把桑葚酒从坛里过滤出来。我说，这个我知道，前不久我还跟随县领导去调研这个项目，生产线都安装好了，清洁也搞好了，就等明年桑葚成熟便可以投入生产了。人家那个酒可比你这个好，清甜、透亮，没有这股酸味。

父亲说，管他怎么好，我还是爱喝你母亲自己酿的桑葚酒。说完便看着母亲笑，母亲也跟着笑。进入老年后，父亲越来越温和了，也越来越喜欢开玩笑，这让我们家每天都充满和风细雨的愉悦气氛。

父亲在簸箕里揉捻着昨天护理桑园时留下的桑叶嫩芽，经过一夜的萎凋，那些嫩芽变得蔫巴巴的，在他手里慢慢变成条索状。他把那些条索散开，铺满整个簸箕，倾斜给我看，“这样晒干，就成桑叶茶了，我好这口，每次出工都得泡上一壶带着喝。桑叶还可以做出很多味菜呢，听说我们平怀村的食堂，桑叶菜系、桑葚果酱、桑葚酒、桑葚饮料都是客人必点的。”我笑着打趣他：“照这么说，桑叶可以喂蚕，可以绿化环境，桑杆可以烧火，也可以碾碎培育食用菌，那不就全身是宝了嘛。”

“可不就全身是宝呢。”父亲跟我较真起来，絮絮叨叨地数起桑树的好。提起桑树或蚕，父亲总有说不完的话。其实这些好我都知道的，平怀村的人谁能不知道呢，它们已滋养了我们多年。我和母亲坐在一旁笑着看父亲说，知道他的心里其实是快活的。

(完 原载《广西文学》）