杨爱庚 著 陆奕晓 译

It

Raqfwn gyaeujhah he roengzbebbeb, caj daengz fwn dingz, goengq bya heu baihgyae lij raen mok hau fouzfetfet, rumz lij miz di liengz dem. Mbwn Bingzvaiz couhdwg yienghneix lo, seizcin mbouj caengz gvaqbae liux, seizhah youh gaenjlili daeuj daengz lo.

Daxboh ndonj ok ranznonsei, gwnz naj miz di riunyumj, hoeng ndaw sim de lumjbaenz lij nyapnyuk, haemhlwenz haengjdingh ninz mbouj ndaek lo, mumh gwnz naj yaepyet cungj maj okdaeuj liux, caeuq gij byoemgyaeuj miz ndaem miz hau ngamq daet ndaej bingzlwd haenx doxrangh, yawj hwnjbae aen gyaeuj aen naj de nyoengqsabsab.

Daxmeh byaij saemxsax bae henz yangzdaiz, buenq aen ndang iet ok rog bae, iet hoz raezrangh dwk hawj lwgda hamj gvaq nyoemq go’gyoij rog doengh, yawj coh Byagoujyen, heiqmok gizhaenx swnh ndoeng faexsa、ndoeng youzcaz caengz- caengz ap roengzma. “Guhmaz seizhah lo, gij fwn neix lij doek lumj seizcin ni?”

Daxboh saeujsaeuj aendaehsan venj gok ciengz haenx, ienq naeuz: “Lauheiq raq fwn neix youh yaek daeuj daengz lo, gaej naeuz roengz fwn, couh suenq roengz cax, hix aeu bae mbaet mbaw nengznuengx ma, mbouj ndaej naeuz hawj bajbak geij cien geij fanh haenx ngiengx gyaeuj caengj ndwi.” Daxboh roekcib seiq bi, baihlaeng goz di lo, aen ndang bizbod de youq gok ciengz mbouj duenh gaeuz hwet、ndwn soh, bae gip bae cingjleix gij daehsan, geu buh yindung gyok haenx haed dwk raen aendungx caeuq aen’aek de bae, song ga ga biz ga saeq, miz di saenz ndeu, lumj okrengz cengq dingj aenndang aen’aek de hwnjdaeuj nei. Gou mbouj ndaej geiq yienghceij daxboh dawz seiziq gou gingz gvaq gwnz mbaq bae lo, seizhaenx de caemh dwg boux miz mij caet vunz cangqmaengh ndeu ha.

Daxboh yienzbonj dwg vunz mbanj rog, gouj bi couh mbouj miz boh lo. Daengz cibngeih bi bihaenx seizcin, daxbuz daiq de caeuq daxgux gou gaij haq daengz Mbanjbingzvaiz.

Ranz moq dwg song fungh ranzhaz, gwnz ranzdingj aeu haeuxnyangj bouj gvaq, rumzcin ci gvaq, couh miz go’gyaj maj hwnjdaeuj, bangx- ciengz dwg faexcuk san baenz, yienznaeuz aeu naezhenj banj gvaq, lij raen ndaek geh ndaek geh, gij rumz ndaej daj conghgeh haenx bongh haeuj ranz daeuj. Gomakoij naj ranzhaz ceiq yinxvunz, youh hung youh sang, ngemh faex de iet dwk raezrangh, iet daengz henz yiemhranz, bibi seizhah, ndaw ranz cungj dwg gij heiq rang mak cug de.

Seiq henz Mbanjbingzvaiz dwg nazmbaeklae baenz bo baenz bo, cab miz geij gaiq reih, ranghdieg baihlaeng goengqbya daengz gwnz dingj Byagoujyen cungj dwg diegfwz. Bingzvaiz Siujyoz couh youq ndaw mbanj, baenz lad gvaqbae dwg gij ranzvax aeu rin caeuq sa namh caepbaenz haenx, caeuq aen hagdangz gaxgonq daxboh doxbeij, bae hag yaek byaij roen bya song aen cung haenx, ranz moq gizneix caen ndei gvaq lai lo.

“Duzgaeqboux cungj rox haen lo, lij hwnj hag guhmaz dem, ma ranz guhhong ciengj di goengfaen ndeu, daengx ranz gwn imq ak gvaq.” Bohlaeng daxboh mbouj hawj daxboh hwnjhag, boenq de haeuj ndaw reihnaz bae, daxboh vunz byombyetbyet, buh rwix vaq rwix, ngoenzngoenz caeuq vunzhung haet bae haemh dauq. Daxboh siengj doegsaw dahraix, hoeng vunz Bingzvaiz naeuz de dwg “vunz rog”, de hix mbouj ndaej ceng gijmaz. Mbouj ndaej hwnjhag doegsaw daxboh ienq lai lo, daengz doeklaeng, daxmeh lienz seng seiq dahlwg, mboujlwnh vunzmbanj baenzlawz riu, naeuz dahlwg dwg huqcoem- ngaenz, soengq dahlwg doegsaw dwg bang ranz wnq soengq, hoeng daxboh cungj dingjgengz soengq seiq beixnuengx dou doegsaw mbouj soeng bak gvaq.

Daxmeh dwg vunz Bingzvaiz, lwghung ndaw ranz, baihlaeng lij miz roek dahnuengx caeuq daegnuengx ndeu. Aenvih ndaw ranz miz vunz guhhong lai, ndigah gij ndwenngoenz daxmeh youq ranzdaiq gig ndei, hoeng aenvih lij iq ga de canz lo, mbouj miz geijlai vunz daezcaen, youh aenvih daxboh gaenx lai, daxbuz daxmeh——daxdaiqgeq gou couh dawz cawjeiq hawj daxmeh haq laeng daxboh. Daxgoeng、daxdaiq gou mbouj haengj gienh hoengzsaeh neix geijlai, hoeng naeuz mbouj gvaq daxdaiqgeq.

Daxmeh mbouj haeuj hagdangz gvaq, hoeng daxboh dingq vah daxmeh, caeuq daxboh beij, daxmeh engq rox gij namh Bingzvaiz、goengqbya Bingzvaiz, gij raemx Bingzvaiz, songde dawz gij reihnaz ndaw ranz guh ndaej cingcing cujcuj. Haeuxcaeux sou le ndaem haeuxlaeng, reih- haeuxyangz cab ndaem duhhenj、maenz、goduh、lwgrazbag daengj, youq gaiq diegfwz gwnz bya faen ndaej haenx, hai dieg hai fwz ndaem gofaexsa、gobatgak、goyouzcaz. Ngoenznaengz sou hong le, gyoengqde diemj aen daengmeizyouz, vat daemz naez、daj cien、coemh cien. Haj bi gvaqbae, suenq coemh gaeuq gij cien caeuq vax ndaej hwnq gan ranz sam aen rug ndeu lo. Gyoengqde cek deuz ranzhaz, hwnq le Mbanj- bingzvaz daih’it aen ranzcien. Bihaenx, dahbeix gaenq ndaej rag ga vaq daxmeh, aemq hwnj aen’gyaw cuengq seiq haj bej vax haenx lo, hoeng gou ndaej bi lai lo lij mbouj caengz rox byaij.

（1）

一

一场初夏的雨下得慢条斯理的，好不容易歇住脚，远处的青山之间，还萦绕着白色的雾气，风还是有些凉。平怀的气候总是这样，春天还没有要走的意思，夏天又紧跟着来了。

父亲从蚕房钻出来，脸上的愁容舒展了些，眉头紧锁的线条仍没有打开，他昨夜一定是失眠了，脸上的胡茬一夜之间长了出来，和前些天刚理的寸头相连，那些黑白相间的毛发拉碴地扎在脸上、头上，显得皱纹更加凌乱。

母亲蹒跚着走到阳台最边沿，把半个身子探出围栏，伸长脖子让视线绕过院子外的芭蕉丛，望向九燕山的方向，那里的雾气还沿着杉木林、油茶林一层层地压下来。“明明都夏天了，这雨怎么还下得跟春天一样。”

父亲抖了抖挂在墙角的编织袋，抱怨说：“这雨怕是很快又来了，别说是下雨，就算是下刀子，也得去把桑叶摘回来呀，总不能让那几千几万张嘴巴仰着脑袋等吧。”六十四岁的父亲，背有些驼了，肥胖的身子在墙角来回弯腰、直立，笨拙地捡拾和整理着编织袋，偏小的运动服把他的肚子和胸裹得轮廓分明，一粗一细两条腿显得有些颤巍巍的，像是超负荷支撑起肥胖的上半身。我记不清儿时父亲把我举在肩头的样子，那时他也曾是个一米七的壮实汉子。

父亲原是外乡人，九岁丧父。十二岁那年春天，奶奶带着他和我小姑改嫁到平怀村。

新家的房子是两间茅草房，房顶用稻草修补过的地方趁着春风长出谷秧来，竹子编成的墙壁，缝隙虽用黄泥敷过，很多仍透着光，风从有光的地方灌进来。最诱人的是茅草房前那棵高大的番石榴树，枝桠远远地伸到屋檐边上，每到夏天，果实成熟的味道飘得满屋都是。

平怀村四周是一坡一坡的梯田，零星夹杂着一些旱地，后山沿至整个九燕山的顶端全是荒地。平怀小学就在村子里，一排用石头和沙泥砌成的瓦房，比起父亲原来的学校，上学要走上两个小时的山路，新家这里实在好太多了。

“公鸡都懂得叫了，还上哪样子学堂哦，回来干活抢点工分，全家填饱肚皮强过。”父亲的继父不让父亲上学，早早把他赶进地里，他细瘦的个子，衣衫褴褛，每天跟着大人早出晚归。父亲很想进学校读书的，可他只是平怀人嘴里的“外来仔”，他无力为自己抗争什么。不能上学读书一直是父亲心头的遗憾，多年后，母亲一连生下四个女儿，不论村里人如何冷嘲热讽，说女娃是赔钱货，送女娃读书是帮别人家送，父亲仍坚持送我们四姐妹读书。

母亲是平怀村人，家中的老大，后面还有六个妹妹和一个弟弟。因为家里劳动力多，所以当时母亲娘家的生活是极好的，只是因为自小腿带残疾，上门提亲的人很少，又因为父亲勤快，母亲的奶奶——我的太外婆便作主将母亲许配给了父亲。我的外公外婆并不中意这门亲事，只是拗不过我太外婆。

母亲虽然没进过学堂，但父亲听母亲的，比起父亲，母亲更了解平怀的土、平怀的山、平怀的水，他们把自家的田地打理得井井有条。早稻收了种晚稻，玉米地里套种黄豆、红薯、饭豆、火麻等，分到的荒山开垦出来种上杉木、八角、油茶。每天收工后，他们点着煤油灯，挖泥塘、打砖、烧砖。五年下来，终于烧够起一栋三间房的砖和瓦，他们拆掉茅草房，盖起了平怀村第一座砖瓦结构的房子。那年，姐姐已经能扯着母亲的裤腿，背篼里背起四五块瓦片了，而我一岁多了却还不会走路。