“Gyo dangj cwngcwz moq, ndei cien hoh fanh ranz, ndaej gwn diemz gwn van, angqyangz gvaq saedceij.” Daklaih Dangj raeuz cibgouj daih doxdaeuj guh ok aen busuj canloz hengzguh saenqhwng lajmbanj hung- naek, seizneix, gyoengqvunz laj- mbanj cingq ciuqei aen cungj- yauhgiuz “canjnieb hwngvuengh、sengdaiq habyouq、lajmbanj vwnz- mingz、ceihleix raenyauq、gwndaenj fouqmiz” dangjcunghyangh daez ok de haenqrengz bae guh. Banh Gilenz boux vunz Mbanjgorenh baihnamz rogsingz Namzningz neix, cix laemx- sim bae ganq gij fwen ciuhgeq, geijcib bi cungj mbouj rox mbwq, gag guh gag angqvauvau, lij naeuz aeu son hawj lwgnyez, yaek hawj gyoengqde laebdaeb swnjcienz roengzbae.
De Baengh Hux Ndaej “Fuk”, Aen’uk Riengz Fwen Gvai
Banh Gilenz mwh iq ukgyaeuj gvai, “gangj it yiuj ngeih”, haeujhag doegsaw, cingzcik cungj dwg ndaw- ban daih’it. Hoeng aen nienzdaih de, aenvih de “okndang” mbouj “seuq”, ngamq ndaej doeg daengz cuhcungh couh deng dauq ndawmbanj riengz bohmeh haeujdoih guhhong.
Guhlawz naeuz Banh Gilenz “okndang” mbouj “seuq”? Laxlawz aen sigij gonq mwh dingjhoenx Yizbwnj, daxboh Banh Gilenz Banh Bizgvan lij youq Namzningz doegsaw couh bae camgya Gvangjsih Yoz- swnghginh lo, lij laeglemx gyahaeuj le Cungguek Gungcanjdangj. Doek- laeng lai baez dauqma ranzmbanj guhfwen fatdoengh vunzlai hwnj- daeuj caez dingjhoenx Yizbwnj, cujciz mbangj bouxak hwnjdaeuj dwk bing Yizbwnj gvaq. Aenvih dauqcawq hoenxciengq luenhlablab, Banh Bizgvan caeuq dangjcujciz lienzhaeh deng goenqduenh, itcig cungj mbouj miz gihvei dauqma, doeklaeng deng vunz laih guh “bouxfanjgoet” “bouxdwzvu”. Haih ndaej Banh Gilenz hix deng nangq, mbouj ndaej lai doeg saw.
Yienghneix Banh Gilenz couh ngoenzngoenz riengz bohmeh bae ndaw reihnaz swnghcanjdui guh- hong. Doenghngoenz Banh Gilenz doq guh hongnaz doq riengz bohmeh hag eu fwen guh’angq, aeu fwen biujdad swhsiengj gamjcingz, seiz mbouj seiz lij aeu fwen dingjlawh gangj vah. baez nanz de couh gyaez fwen haeuj ndok haeuj ngvih bae, de guh ndaej eu ndaej, ok bak baenz fwen, coenzcoenz soh, hothot baenz, beij ndaej ndei beij ndaej ngamj, youq gvaedgveh geij mbanj neix cungj mbouj miz vunz guh ndaej gvaq de, baenz boux lauxsae canghfwen ak baih raeuz.
Cienzciengq Cingq- naengzliengh, Gaij Ndei Yiengh Biengzraeuz
Daj guek raeuz hengzguh gaij- gwz hailangh le, gij minzcuz vwnzva ciuhgeq raeuz deng gij vwnzva baihrog cungdongj, haujlai vunz cungj mbouj swtsap gij fwen ndei cojcoeng raeuz cienz roengzdaeuj. Daegbied dwg doengh boux “rox sawmaeg” ndaej haeuj hagdangz doegsaw haemq lai gvaq, yawjraen Banh Gilenz lij ciengzseiz aeu Sawndip daeuj guh fwen geiq fwen, couh naeuz:“Gij ‘Sawndip’ mwngz neix, cungj mbouj gveihfan, caenh mwngz gag sij gag rox, mbouj hwnj ndaej daiz, mbouj miz yungh.” Hoeng de cix lumj mbouj dingq ndaej nyi nei, laebdaeb gag guh faenh de, gag angq faenh de.
Mbouj rox daj seizlawz hwnj, ranghdieg Mbanjgorenh neix, lienz- daiq daengx aen haw Nazheuj, miz dingz vunz ndeu maij guhdoj guh- caeg, gij fungheiq gwnzbiengz mbouj baenzyiengh, ngoenz beij ngoenz doek doxroengz. Banh Gilenz yawjraen yienghneix, gag rox simgip raixcaix. Sawqmwh de ngeix guh hot fwen《Seizneix Mbangj Hauxseng》——
Seizneix mbangj hauxseng,
Beizsingq geng fouzbeij,
Guh yienghyiengh mbouj ndaej,
Caenh capheiq ndawranz.
Ngoenzngoenz bae guhdoj,
Cix mbouj goq daengz ranz,
Faenh de rog gwn van,
Maex youq ranz gwnheiq.
Doj hingz riugaekgaek,
Doj saw caeg huq vunz,
Ciengzseiz mbouj miz gwn,
Donq gwnz gat donq laj.
Boux mbouj sou yaemgoeng,
Guh loeng vaih baenz ciuh,
Boux dinfwngz mbouj seuq,
Vunz yiuq cuij yiuq yaez.
Daengq hauxseng coenz vah,
Yaek siengj gvaq ngoenzndei,
Hai da yawj haemq gyae,
Roengzrengz bae buekguh.
……
Banh Gilenz lij yawjraen miz- mbangj bouxcoz youq ndawranz doiq bouxlaux mbouj ndei, yaek gienq vunz gaij yak guh ndei, hauqgingq bouxlaux, couh guh hot fwen《Daxmeh Naengh Cij Sei》——
Duzbid swenjyeye,
Daxmeh naengh cij sei,
Roengz geijlai simgei,
Cij sei ma guh buh.
Daengx ngoenz mbouj senj din,
Gumq in hwet youh naet,
Mbouj ndaej yiet saek yaep,
Haethaemh nyaengq mbouj
dingz.
Duzgyau gyaez san muengx,
Muengh gaeb nengzmbin gwn,
Meh nyaengq ngoenz rangh
hwnz,
Vih lwglunz guh buh.
Seiz gvaq ngoenz doek ngoenz,
Doeng bae cin youh daeuj,
Daxmeh ciuq gingq gaeuj,
Byoemgyaeuj bieg gvaq sei.
Roqranz raemxfwn ndik,
Ndikndik diemj doiq diemj,
Meh vih lwg mbouj ienq,
Raeuz yaek niemh aencingz.
Raeuz hauqgingq daxmeh,
Gaej guh deq ngoenzlaeng,
Daengz meh dai haeuj yaem,
Cij haemz dungx haemz saej.
Gij fwen ndei Banh Gilenz guh, coenz vah vadgae yinxdaeuz、cingz naek eiq laeg, hawj vunz doengh daengz daep daengz bwt bae. Vunzlai dingq daengz gij fwen neix, ciengz- seiz cungj mbouj rox lumz, cungj gag bae doiqciuq bonjfaenh guh ndaej baenzlawz yiengh…… Bi daengz cietcieng、sam nyied cosam、ngoenz gozging daengj ngoenzciet hozdung vunzlai doxcomz, de couh hwnjdaiz caenhcingz eu, daengqlwnh gyoengq vunzmbanj aeu laebdaeb fatyiengz gij hengzveiz gveihfan ciuhgeq, cauxguh aen fungheiq ndei, gienq doengh bouxcoz maij guhdoj guhcaeg cienq gyaeuj doxdauq gaij yak guh ndei. Gaenh geij bi neix daeuj, daklaih ndaej gij fwen de, gvaedgveh geij mbanj neix ciemhciemh mbouj miz vunz guhdoj guhcaeg guh yak guh rwix lo, gyoengq bouxcoz cunhgij soujfaz、gaenx guh mbaet yungh、hauqgingq bohmeh.
Laemxsim Bae Son Fwen, Sing Rwenz Ndaw Hagdangz
Deng gij vangjloz vwnzva cezcou vaiqriengj dangdaih cwgoemq, banneix bouxcoz dingzlai cungj haengjgyaez ciengq gij go liuzhengz, gij fwen raeuz eu ndaej cien geij bak bi gaenq mbouj lumj doenghbaez miz nyaenxlai vunz haengj dingq lo, engq mbouj miz maz vunz rox eu lo. Fwen cungj minzcuz vwnzva neix couh yaek youq daih neix mbouj ndaej ciepswnj, miz “raggoenq” yung’yiemj. Baenz- lawz ndaej hen youq fwen raeuz caemhcaiq swnjcienz roengzbae, baenz le aen vwndiz Banh Gilenz haet naemj haemh ngeix de. De nyinhnaeuz, yaek swnjcienz fwen raeuz ceiq ndei dwg cienz hawj lwgnyez, swnjcienz fwen raeuz hawj lwgnyez gizdieg ceiq ndei dwg hagdangz. Yienghneix, de couh daiq fwen haeuj hagdangz bae lo.
De daiq fwen haeuj Nazheuj Cin Cunghsinh Yozyau bae, hwnjdangz son lwgnyez guh fwen, baenz yiengh daegsaek aen hagdangz neix, ndaej coi aen hagdangz neix doeklaeng bienqbaenz “Aen hagdangz swnj- cienz gij vwnzva yisuz maenhndei daengxguek cunghsiujyoz”. Banh Gilenz sij baenzlawz guh vunz guh saeh、baenzlawz gingq laux gyaez oiq、baenzlawz guh cij vwnzmingz roxsoq doenghgij neiyungz neix haeuj ndaw fwen bae, lij dawz《Ngeihcib Seiq Cietheiq》hot fwen raizveh ok gyoengq lwgminz Nazheuj guhnaz guhreih、anqciuq seiqgeiq bienqvaq gvilwd bae guhhong son hawj lwgnyez. Doenggvaq hag guh fwen, gyoengq lwgnyez rox gij gukdiuh、gij yisuz vwnzyoz caeuq gij vwnzva neihanz de ndaej gig laegdaeuq. Gij vwnzva fwen caeuq goq wnq yungzhab, ndaej dazson lwgnyez gyaez guek raeuz, gyaez minzcuz raeuz.
Gij fwen ndei Banh Gilenz gaenq iemq haeuj ndawsim lwgnyez bae lo, daengzcog itdingh miz engqlai lwgnyez gyaezmaij gij fwen ndei raeuz, caemhcaiq ndaej daih ciep daih swnjcienz roengzbae, ciengx- lwenx ronghlwenq.