Gvendaengz gij saeh gou haq ok ranz, daxmeh doeknyan haujlai baez. Cejfou ngeih ciuq gij eiqsei gou hoiz vah hawj ranz Cangh, ranz Cangh vuenheij lai lo, cejfou ngeih goj vuenheij dangqmaz. Hoeng vuenheij ngamq gvaq geij ngoenz, ranz gou youh youyub lo, dwg aenvih gij saeh cejsam baenzranz. Miz vunz daeuj guh moiz hawj cejsam lo, mbouj dwg Lij Mehgungj, Lij Mehgungj senq youq geij bi gonq gangjmieng caiq hix mbouj guenj gij saeh cejsam. Mehmoiz moq neix mbouj luenh gangj luenh hoed, goj mbouj naeuz mbiengj bouxsai miz gijmaz ndei lai, de dan dwg gangj baez cingzgvang daihdaej ndeu, liux yaq gyau hawj daxmeh guh gietdingh. Daxmeh cam cejsam ei mbouj ei, de naeuz mbouj ei, cejfou ngeih naeuz: “Caengz ei, caengz ei, mwngz couh yaek baenz sau geq lo.”Cejsam daengx da, yaek daej lo. Daxmeh ra bohnax seiq daeuj, bohnax seiq yungh banhfap gijmaz dou mbouj rox, baedauq cejsam ei lo. Daxmeh cam de aeu gijmaz gyaqcang, cejsam lied ok baenz roix, cejfou ngeih da daengx, yaek daej lo. Daxmeh cam cejsam, ranz Lij bineix raeb bawx ndaej mbouj ndaej? Cejsam naeuz seizbienh. Daxmeh youq haemh ndeu heuh daihgya doxcomz, doxyaeng gij saeh gezvwnh song giq va- ngaenz. Cejfou ngeih gangj, ndaw ranz bi ndeu haq song dah sau, danghnaeuz ciuq gij biucinj cejsam banh, naek lai lo, mbouj miz saek loh bouxwnq goj yawjcuij dou, de dajsuenq hawj dou moix vunz aen gvihbuhvaq ndeu, denz caeuq huzraemx doenghgij neix hawj daxmeh caepcawq. Seizneix cejsam youh mbouj rox vihmaz naeuz de maz cungj mbouj aeu lo, rwed cejfou song bat raemxnit, daihgya najfonx najgaem sanq lo. Aensim cejsam lumj fax caet nyied, yaepseiz bumz yaepseiz rongh. Daxmeh caeuq cejfou ngeih baedauq doxyaeng haujlai baez, doeklaeng gietdingh, mwh dou ok dou couh youz daxmeh caepcaw song hawj dou moix vunz song fan denz. Cejsam youq gaxgonq gou geij ndwen gietvaen, haemhgonq liz ranz, de gven gaeuq youq ndaw rug, daej dwk daep yaek vaih saej yaek goenq, caih bouxlawz gengh dou de goj mbouj hai. Daxmeh hawj gou caeuq nuengxhaj hen youq bakdou, nuengxhaj simsoh bak vaiq, cam gou naeuz:“Yaek haq dwg maz simcingz?”Gou naeuz:“Ne, couh dwg cungj simcingz neix.”Gou mbeuj bak coh ndaw rug. Nuengxhaj naeuz: “Gietvaen danghnaeuz dwg baenzneix, gou cingznyienh vunzdog gvaq daengx ciuh.” Gou gvaiq de luenh hoed, naeuj hawj de swenjngaujngauj. De haeb heuj vad fwngz fanj hoenx, naeuj hawj gou goj swenjngaungau. Dou doxnaeuj, doxcaez riu, caeuq cejsam gek aen dou ndeu、faq ciengz ndeu, cix dwg song aen seiqgyaiq. Doxnaeuj daengx roengzdaeuj, sing riu siu bae, cejsam caemdingh haq ok dou lo, geij ndwen gvaqbae, gou goj caemdingh liz ranz lo.

Nuengxhaj maj baenz sauhung, baenz haq lo, hoeng de dan goq bongh bae huhu, yawj mbouj hwnj saek vunz. De cungj naeuz mbaj gijmaz, vunzdog gvaq goj ndaej. Daxmeh simgaenj raixcaix, hoeng mbouj miz banhfap. Ciuq gou yawj, gij bouxsai yawj hwnj nuengxhaj lauheiq goj mbouj miz geijlai boux. Mwngz yawj de, bwn’gyaeuj daet ndaej dinjdet, daj ndaw daengz rog daengx ndang lumj bouxsai liux. Gangjvah lumj aen rekvaih, naeng donghdongh- dongh, mbouj gangjvah, giz de byaij gvaq, vunz gvaq loh cez yawj, ngeng rwz. Vunz bouxsai ndeu henz ndang daengx youq boux vunz lumj bouxsai ndeu, ndaej miz gijmaz simcingz ni? Mwh daxmeh caeuq gou raemh, gou lwnh gij vah daxmeh gangj haenx hawj de dingq, de naeuz:“Gizlawz miz？”Gangj sat, gij rongh ndaw da youh myox roengzbae. Nuengxhaj daj baihrog mbaqmbaq mbinghmbingh dauqma lo, bida daxmeh mbiq hwnj, lwgda gyam nuengxhaj ni. Nuengxhaj naeuz: “Meh, gouh haiz gou ni? Youq gizlawz?”

“Gouh haiz mwngz gou bang mwngz sou youq dwk henz ga mbonq baihgvaz aenmbonq yaq lo. Daengx ngoenz mbaqmbingh baenzneix, mwngz neix dwg yaek bae gizlawz?”

“Ranz Dwng Cungh.”

“Lwg ha, doengh mbouj doengh couh ni bae ranz Dwng Cungh, goj mbouj lau bouxwnq gangj. Dwng Cungh okbae dang gunghyinz yaq, lwgda doq maj youq gwnz gyaeuj lo.”

“Mwngz gaej raemhraex baenzlai, Dwng Cungh dwg Dwng Cungh, gou dwg gou, song dah nuengx Dwng Cungh cungj haq okbae yaq lo, daxmeh de youh gyam de haeuj singz bae mbouj ndaej, gag vunz dog youq, gou baenzlawz yawj daengxndwi mbouj guenj ni?”

“Mwngz bae bang de ciuqgoq meh de, de couh geiq ndaej mwngz ndei ha? Mwngz bae ranz de rap raemx soengq yw, meh de dwg meh mwngz cixnaeuz gou dwg meh mwngz? De baenzlawz rox mwngz vat mbaeknaz bouxwnq, guenq raemx hawj naz ranz de?”

“Meh dan miz boux dog, mwngz gaej gangj gijneix lo. Gvendaengz gangq raemxnaz, goj dwg ranz haenx guh mbouj deng, naz ranz Dwng Cungh youq baihlaj, caih bouxwnq lanz raemx, ranz de couh mbouj aeu haeux la? Gou dwg guh saehndei. Dwng Cungh geiq mbouj geiq gou ndei, raeuz guenj ndaej ha?”

“O, mwngz dah lwgsau ndeu mbouj guenj mbouj goq. Ai, haeux bonjfaenh boq caengz liengz, baenz ngoenz bae guenj gij saeh bouxwnq!”

Nuengxhaj daengj hwnq youq gwnz deih daemh geij mbat, lumjnaeuz baenzneix daemh geij mbat, faj ga hung de couh oet haeuj ndaw haiz bae ndaej liux.

“Mwngz okbae dauqdaeuj loq vaiq, gou gwn ngaiz yaq couh dauqbae lo. Gou daeuj ndaej geij ngoenz lo, goj wnggai dauqbae lo, mboujnex cejfou mwngz mbouj miz vunz cawj haeux caj de.”

“Rox lo.”

“Meh naeuz haeux gijmaz?”

“Meh naeuz haeux mwngz caengz boq liengz.”

Caengz caj gou gangj liux, nuengxhaj couh bongh ok douranz, yaepyet ndaw ranz couh dan lw gou caeuq daxmeh lo. Gou naeuz:“Meh, mwngz yawj nuengxhaj, de cingqcaih cang nguengh.”

De dap naeuz:“Cang gizlawz?”

Dou doxyawj, riu lo.

（6）

关于我的出嫁，母亲大吃一惊了几次。二姐夫按照我的意思回话给张家。张家很高兴，二姐夫也很高兴，高兴的劲儿没过几天，家里又开始愁云满天。那是因为三姐的婚事。有人来给三姐说亲来了。不是李妈孔，李妈孔早在几年前立誓再也不管三姐的事。新来的媒婆没有说得天花乱坠，也没有把男方的各种优越罗列得几箩几筐，她只是把基本情况说了一遍，交由母亲考虑。母亲问三姐是否愿意，她说不愿，二姐夫说：“还不愿，还不愿，你都快成老姑娘了。”三姐瞪眼，快要哭了。母亲找来四舅，四舅用什么法子我们不知道，反正三姐愿意了。母亲问她想要什么嫁妆，三姐罗列了一大堆，二姐夫瞪眼，快要哭了。母亲问三姐，李家今年要接亲可不可以？三姐说随便。母亲在一个晚上把大家召集到一起，商量家里两朵金花今年的婚事。二姐夫在家庭会议上慷慨陈词，总的意思是一年嫁两女，如果按照三姐的标准置办，负担太重了，一点意思都没有人家也会小瞧了我们，他要给我们一人置办一个衣柜，被子和水壶什么的由母亲准备。这个时候三姐又莫名其妙地说她什么也不要，浇了二姐夫一盆冷水，大家不欢而散。三姐的心思像七月的天气，阴晴不定。母亲和二姐夫反反复复地嘀咕了好久，最后决定，我们出嫁的时候就由母亲给我们每人准备两床被子。三姐于我前几个月结婚，离开家的前夜，她把自己锁在屋里，哭得肝肠寸断，任谁敲门也不开。母亲指派老五和我在门口守着，老五心直口快，问我说：“要出嫁了什么心情？”我说：“喏。就这种心情。”我努嘴向屋里。老五说：“结婚要是这样，我宁可打光棍。”我怪她胡说八道，扭得她嗷嗷叫。她张牙舞爪地反击，扭得我也嗷嗷叫。我们扭打在一起，闹腾在一起，欢笑在一起，和三姐隔着一扇门、一堵墙，却是两个世界。所有的闹腾最终会归于平静，三姐平静地出嫁了，几个月后，我也平静地离开了家。

7

老五到了婚嫁的年龄，可是她走马灯似的，一个也没有瞧上眼。她总是说急什么，大不了一个人过。母亲很着急，但是又无能为力。按照我的分析，看上老五的男孩估计也没有几个。你瞧她，头发理得板寸长，从里到外一身男孩装扮。说话像个破锣锅，哐当哐当。不说话，所到之处，路人侧目。说起话来，声音所到之处，人人侧耳。一个男人身边站着另一个男人似的人，能有什么感觉嘛。母亲跟我唠叨的时候，我把这些讲给她听。她说:“哪有？”说完，眼里的光又黯淡下去。老五从外面风风火火地回来了，母亲的眼皮抬起来，眼神追着老五跑。老五说：“妈，我的鞋子呢？在哪？”

“你的鞋子我帮你收在床底右边的床脚边。一天着急忙慌的，你这是要去哪？”

“邓忠家。”

“丫头，总往邓忠家跑，也不怕别人说闲话。邓忠出去当了工人，眼睛都长在头顶上了。”

“你别啰里巴唆的，邓忠是邓忠，我是我，邓忠俩妹妹出嫁了，她老妈又跟不了他进城，一个人住着，我怎么睁着眼睛看呢？”

“你去帮他照顾他妈妈，他就念着你的好啦？你去他家担水送药，他妈是你亲妈呀，还是我是你亲妈？他哪里知道你扒人家的田坎，往他家的田里灌水的事？”

“亲妈只有一个，你就别说这些。放田水的事，也是那家霸道第一，邓忠家的田在下面，由着人拦水了，他家就不要收成了？我那是伸张正义。邓忠念不念好的，咱也管不了。”

“哦，你一个女儿家不管不顾的。哎，自己的米糊还吹不干，整天管别人的闲事。”

老五站起来在地上跺跺脚。好像这样跺几下，那脚板才会满满地装进鞋子里。

“你出去回来早些，我吃了中午饭就回去了。我呀，回来几天了也该回去了，不然你姐夫没有人煮饭等他。”

“知道。”

“妈说什么米糊？”

“妈说你的米糊还吹不干。”

没等我说完，老五刺溜出去，一会家里就只剩下我和母亲。我说：“妈，你看老五在装傻呢。”

她答我：“哪有。”

我们相视而笑。